برنامه‌ريزي راهبردي توسعه‌ي قابليت‌هاي گردشگري در فضاهاي شهري مطالعه‌ي موردي: شهر اروميه

Strategic planning for Development of Tourism Capabilities in Urban Areas Case study: City of Orumieh

شهر اروميه به عنوان مركز استاني كه با سه كشور خارجي همسايه بوده و همچنين به دليل برخورداري از دومين درياچه آب شور جهان، داراي پتانسيل هاي طبيعي، تاريخي و قومي- فرهنگي با ارزش فراواني در زمينه‌ي گردشگري است. در اين پژوهش هدف اصلي آن است كه با استفاده از رويكرد برنامه‌ريزي راهبردي، ضمن مطرح نمودن پتانسيل‌هاي موجود گردشگري شهر اروميه، به ارايه‌ي راهبردها و تعيين استراتژي‌هاي در خور و شايسته در جهت توسعه‌ي گردشگري به منظور بهره‌مندي ساكنان شهر از اين فعاليّت اقدام شود. در اين مقاله نخست جهت تدوين مولفه‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ي دلفي به نظرسنجي از 30 تن از متخصصان و كارشناسان امور شهري و گردشگري شهر اروميه اقدام گرديد و فهرست عوامل دروني و بيروني مورد نياز براي برنامه‌ريزي راهبردي تهيه شد، سپس با استفاده از روش ميداني ديدگاه سه گروه گردشگران، مردم ميزبان و مسوولان در خصوص گردشگري، كمبودها و نيازها در قالب ابزار پرسشنامه‌ مورد سنجش قرار گرفت. جهت تعيين حجم نمونه گروه گردشگران و مردم ميزبان از فرمول تعيين حجم نمونه كوكران استفاده شد و در مورد گروه مسوولان از آنجا ‌كه تعداد جامعه‌ي آماري كم بود، سعي شد كه از همگي آنها نظرسنجي به عمل آيد. آزمون آماري آلفاي كرونباخ براي پرسشنامه‌ي گروه گردشگران، مردم ميزبان و مسوولان (به ترتيب 89/0، 90/0، 74/0) نشان داد كه اين پژوهش از اعتبار و پايايي مناسبي برخوردار است. در مرحله‌ي بعد براي تجزيه و تحليل داده‌ها و ارايه‌ي راهبردهاي توسعه‌ي گردشگري از الگوي تحليليSWOT بهره گرفته شد و جهت تعيين وزن نسبي مولفه‌ها از تلفيق نظرات سه گروه مشاركت‌كننده استفاده شده است. نتايج نهايي مبين آن است كه راهبردهاي قابل قبول در برنامه‌ريزي گردشگري اين شهر، در اولويّت نخست استراتژي‌هاي تهاجمي‌اند (SO) و در واقع استراتژي‌هاي تنوع‌بخشي (ST) و بازنگري (WO) در اولويّت‌هاي بعدي برنامه‌ريزي قرار دارند. در نهايت ماتريس QSPM براي هر گروه از راهبردها تشكيل شده و اولويّت‌بندي راهبردهاي توسعه‌ي گردشگري شهر اروميه در گروه‌هاي سه‌گانه ارايه گرديده است.

Orumieh city as the provincial center, which is neighborhood with three countries and also due to having the second largest saltwater lake in the world, has a valuable natural, historical and ethno-cultural potentials in tourism field. The main goal of this study, is that by using strategic planning approach, while indicating the available potentials of orumieh city, it is tried to provide adequate and appropriate strategies and identify strategies to promote tourism for the residentsʹ enjoyment from the tourism activity. In this article, firstly, for developing the components, 30 experts and technicians in urban affairs and tourism of Orumieh city were surveyed by using Delphi questionnaire and the list of internal and external factors required for strategic planning was prepared, then by using field surveying method, the view of three groups including tourists, host residents and authorities about tourism , deficiencies and needs, were evaluated, in form of questionnaire method. To determine the sample size of tourists and host residents, Cochran sample size formula was used and about the authorities group, due to their small population of the statistical society, all of them were surveyed. .Cronbachsʹ alpha statistical test for questioner of touristsʹ group, host residents and authorities (0/89 , 0/90, 0/74 respectively) showed that this research has satisfactory validity and reliability. At the next step, to analyze the data and provide tourism development strategies, SWOT analysis pattern was used. And to determine relative weight of the components , a combination of the opinions of the three participants have been used. The final results indicate that the acceptable strategies in tourism planning of this city at the first priority is aggressive strategy(SO), and the diversification strategy(ST) and revised strategy ( WO) have the next priority in planning. Finally QSPM matrix was formed for each group of the strategies and prioritization of the strategies for the tourism development in orumieh city, have been presented in three groups.