بررسي تنش پسماند در نمونه هاي تنش زدايي شده به دو روش حرارتي و اولتراسونيك با بكارگيري روش سوراخكاري مركزي

Investigation of Residual Stresses in Stress-Relieved Samples by Heat Treatment and Ultrasonic Methods Using Hole-Drilling Method

تنش پسماند تنشي خود متعادل است كه بر اثر انجام عملياتي خاص نظير جوشكاري در جسم باقي مي ماند. روش هاي مختلفي جهت كاهش تنش هاي پسماند در نمونه هاي جوشكاري شده وجود دارد. در اين تحقيق پس از آماده سازي سه نمونه جوشكاري شده، يكي از نمونه ها با استفاده از روش حرارتي و نمونه ديگر به روش استفاده از ضربات اولتراسونيك تنش زدايي گرديد. نمونه سوم نيز به عنوان نمونه اي كه هيچ گونه عمليات تنش زدايي برروي آن صورت نگرفته است، در نظر گرفته شد. جهت تعيين مقدار تنش پسماند هر يك از نمونه ها، از روش سوراخكاري مركزي استفاده شد و مقـدار تنش پسماند موجود در هر سه نمونه در ناحيه متاثر از حرارت جـوش تعيين گرديد. نتايــج نشان داد كه مقدار تنش هاي پسماند در روش تنش زدايي با استفاده از ضربات اولتراسونيك به مراتب كمتر از نمونه تنش زدايي شده به روش حرارتي و همچنين نمونه بدون انجام عمليات تنش زدايي مي باشد. جهت اعتبار بخشي به نتايج حاصل، از روش پراش اشعه ايكس نيز استفاده گرديد و نتايج اين روش نشان داد كه در نمونه تنش زدايي شده با ضربات اولتراسونيك در زاويه دو تتا پيكي حاصل نگرديد درصورتيكه براي نمونه تنش زدايي شده به روش حرارتي در زاويه حدود 137درجه شدت پيك، نشان از مقداري تنش پسماند در نمونه مي باشد.

Residual stress is stress that remains in the body, such as some specific operations like welding, and is available when body is not under external loads. Different methods are available for residual stress relieved in any welded samples. In this research, samples one, two and three have been prepared and welded. Stress of samples one and two have been relieved using heat treatment method and ultrasonic method, respectively. Also, no operation has been taken on the sample three. For different amounts of residual stress of each sample, hole drilling method was used and amount of residual stress in welding heat affected area of each sample was determined. Results show that residual stress in ultrasonic method is less than heat treatment method. To validate the results the x-ray diffraction method was used and results of this method show that in the sample with ultrasonic stress, stress relief had no peak at 2? angles, but for sample with heat treatment stress releif had a peak at 137°, which shows some residual stress.