اثر تنش خشكي انتهاي فصل بر عملكرد و برخي ازويژگي هاي فيزيولوژيكي چند رقم و لاين جو

به منظور بررسي اثرات تنش خشكي انتهاي فصل بر عملكرد دانه و برخي خصوصيات فيزيولوژيكي جو، چهار رقم نصرت، فجر30 ، يوسف و موروكو و دو لاين پيشرفته 67 و 17 در شرايط قطع آبياري در شروع گلدهي مورد مقايسه قرار گرفتند. آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در بسترگلخانه (به عنوان محيط بسته كنترل شده) واقع در پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي ايران به اجرا در آمد. نتايج نشان داد كه تنش خشكي موجب كاهش معني دار زيست توده، عملكرد دانه و تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت، محتوي نسبي آب برگ، پتانسيل آبي برگ، هدايت روزنه اي، محتواي كلروفيل a و b و كاروتنوييدها و افزايش ميزان تلفات نسبي آب برگ، دماي پوشش گياهي، نشت الكتروليتي و پوكي دانه ها شد. نتايج به دست آمده بر بالاترين ميزان تحمل به خشكي در رقم يوسف و بيشترين حساسيت در رقم موروكو دلالت دارد كه به ترتيب عملكرد دانه آن ها در شرايط تنش (575 و 142 گرم در متر مربع)، محتواي نسبي آب برگ (2/78 و 69 درصد) و ميزان كاهش هدايت روزنه اي (63 و 93 درصد) بود. نتايج تجزيه به مولفه هاي اصلي نشان داد كه صفات محتوي نسبي آب برگ، دماي پوشش گياهي و هدايت روزنه اي تحت شرايط تنش، از اجزاي مولفه اصلي اول محسوب مي شوند، از اين رو اين صفات مي توانند در غربالگري ژنوتيپ ها ي جو تحت شرايط تنش خشكي انتهاي فصل بكار روند.

To study the effects of terminal drought stress on yield and some physiological traits of barley (Hordeum vulgare L.), four cultivars, namely, Nosrat, Fajr 30, Yousef, and Moroco, and 2 advanced lines i.e. 17 and 67 were evaluated under terminal drought stress condition in Agriculture Biotechnology Research Institute of Iran, in 2011. The glasshouse experiment was arranged as a split-plot in a randomized complete block design with three replications. The results of the experiment revealed that total biomass, grain yield, yield components, harvest index (HI), relative water content (RWC), leaf water potential (WP), stomatal conductance, and chlorophyll content significantly decreased while relative water loss (RWL), unfilled grains per spike, canopy temperature and electrolyte leakage significantly increased in drought condition. Yousef and Moroco could be considered as, respectively, drought-tolerant and drought-sensitive genotypes, with grain yield (575 and 142 g.m-2), relative water content (78.2% and 69 %) and decrease in rate of stomatal conductance (63% and 93 %) in drought stress, respectively. The results of principal component analysis suggested that some of the physiological traits such as RWC, stomatal conductance, and canopy temperature, as the first important component, could be used for genotype screening under terminal drought stress.