تاثير كم آبياري بر عملكرد، اجزاي عملكرد و كارايي مصرف آب ارقام گندم در مشهد

اين آزمايش به منظور ارزيابي ارقام مقاوم و حساس گندم به تنش خشكي، در قالب طرح كرت هاي خرد شده با هفت تيمار آبياري به عنوان كرت اصلي، دو رقم گندم(در كرت فرعي) و سه تكرار در سال زراعي 1390-1389 در دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. تيمارهاي آبياري شامل آبياري كامل شاهد(FI)، بدون آبياري در فصل بهار (NI)، آبياري در دو مرحله ساقه دهي و گرده افشاني (SP)، آبياري در دو مرحله ساقه دهي و اوايل پرشدن دانه (SG)، آبياري در دو مرحله گرده افشاني و اوايل پرشدن دانه (PG)، آبياري در سه مرحله ساقه دهي، گرده افشاني و اوايل پرشدن دانه (SPG) و آبياري در چهار مرحله ساقه دهي، گرده افشاني، اوايل و اواسط پرشدن دانه (SPGG) و ارقام مورد مطالعه نيز پيشگام (مقاوم به خشكي) و گاسكوژن (حساس به خشكي) بودند. نتايج نشان داد كه عملكرد اقتصادي محصول در تيمارهاي SP، SG، PG، SPG و SPGG در مقايسه با شاهد اول (FI) به ترتيب 36%، 40%، 47%، 31% و 17% كاهش يافت ليكن مصرف آب در تيمار به ترتيب 59%، 58%، 57%، %49 و 38% كاهش پيدا داشت. رقم متحمل به خشكي پيشتاز داراي عملكرد بيولوژيكي و اقتصادي بالاتري از رقم حساس گاسكوژن بود ولي اختلاف بين عملكرد بيولوژيكي آنها بيش از اختلاف عملكرد اقتصادي بود. نتايج بيانگر اين بود كه در دشت مشهد گندم بدون آبياري در فصل بهار عملكرد رضايت بخشي ندارد و مراحل ساقه دهي و گلدهي حساسترين مراحل نموي گندم نسبت به تنش خشكي بود و آبياري در هر دو مرحله مذكور براي حصول عملكرد بالا در شرايط محدوديت آب ضروري است.

A field experiment was conducted to evaluate wheat response to low irrigation at the Ferdowsi University of Mashhad, in 2011. Experimental design was split plot with 7 irrigation treatments (main plot), 2 cultivars (sub plot), and 3 replications. Irrigation treatments included full irrigation (FI), without irrigation during spring (NI), irrigation at stem elongation and pollination stages (SP), irrigation at stem elongation and beginning of grain filling stages (SG), irrigation at pollination and beginning of grain filling stages (PG), irrigation at stem elongation, pollination and beginning of grain filling stages (SPG), irrigation at stem elongation, pollination and beginning and middle part of grain filling stages (SPGG). The varieties included Pishgam (drought-resistant) and Gascogne (drought-susceptible). The Results showed that the grain yield of SP، SG، PG، SPG و SPGG treatments decreased by 36%, 40%, 47%, 31%, and 17% compared with the control (FI), whereas their water use decrement were 59%, 58%, 57%, 49%, and 38%, respectively. The drought-resistant cultivar had higher biological and economic yield than the drought-susceptible one, but the biological yield difference between them was more than their economic yield (14% vs. 5%). The highest and the lowest rates of WUE were related to SPGG (1.71) and NI (0.69) treatments. In overall, stem elongation and pollination were the most drought sensitive stages based on this experiment results, therefore, in order to reach high yield under water shortage, irrigation at both of these stages are essential.