شناسايي و تحليل عوامل موثر بر موفقيت تشكل‌هاي آب‌بران در پروژه مديريت جامع آب و خاك البرز

مشاركت بهره‌برداران در بهره‌برداري و نگهداري مناسب از شبكه هاي آبياري و زهكشي، از موضوعات مهم در توسعه و تحول جوامع رو‌به‌رشد مي باشد. در پروژه مديريت جامع آب و خاك البرز، با توجه به سياست‌هاي راهبردي و حمايت بانك جهاني، تشكيل تشكل‌هاي آب‌بران از اهداف كليدي پروژه است. جمعيت مورد تحقيق 103 نفر اعضاي هيات مديره‌ي 19 تشكل آب‌بر محدوده پروژه البرز در استان مازندران بودند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات ميداني پرسشنامه‌ اي بود كه اعتبار آن با استفاده از كرونباخ-الفا، 73/0 محاسبه شد. براي طراحي اين پرسشنامه، با استفاده از روش دلفي مولفه هاي موثر در ارزيابي تعيين و در قالب ده شاخص دسته بندي و وزن دهي شد. شاخص "پايداري" كه هدف اصلي تشكيل تشكل ها بر اساس سند پروژه مي باشد، اولويت اول، دو شاخص "ضرورت ايجاد تشكل" و "اطلاع رساني و آموزش"، اولويت دوم و شاخص هاي "تعريف وظايف" و "رضايتمندي" اولويت سوم تعيين شدند. براي اطمينان از صحت پاسخ ها، تكميل پرسشنامه به شيوه پرسشگر فعال انجام شد. دستاوردهاي پژوهش نشان داد كه از نظر آب‌بران عضو تعاوني هاي مورد تحقيق، تا اين مرحله تشكيل تشكل‌ها نسبتا موفق بوده و اطلاع رساني و آموزش، ضرورت ايجاد تشكل، تعريف وظايف و پايداري به ترتيب با اوزان 326/0، 292/0،266/0 و 239/0 به‌عنوان اثرگذارترين شاخص‌ها بر موفقيت تشكل‌ها شناخته شدند. لذا در طرح هاي آينده، براي رسيدن به يك تشكل موفق اين مولفه ها بايد با دقت بيشتري اجرا شوند.

Water usersʹ participation in agricultural water projects is necessary for proper operation and maintenance of irrigation and drainage systems and it is one of the most important issues in development of growing communities. In Alborz Integrated Land and Water Management Project (AILWMP), due to the strategic policies and the support of the World Bank, a key goal of the project is the formation of Water Users’ Associations (WUAs). The sample population of this study was 103 board members of 19 WUAs within the AILWMP area in Mazandaran province. Field data collection instrument was a questionnaire which was validated using Cronbach– alpha, calculated at 0.73. To design the questionnaire, the Delphi method was used and, to evaluate the effective components, ten categories were determined and weighted. The first priority was sustainability, which was the main goal of the organization based on the project document. Necessity of organizing the WUA as well as education and information dissemination indexes were the second priority. Task definition and satisfaction indexes were considered as the third priority. To ensure the accuracy of answers, the questionnaire used active researchers approach. The research results showed that, up to this stage, WUAsʹ progress have been fairly successful. The effective indexes of WUAs’ success were identified as information and training, the need to create association, roles definition, and sustainability, with respective weights of 0.326, 0.292, 0.266, and 0.239. Therefore, these components must be implemented carefully in future projects to achieve successful WUAs.