ارزيابي كارآيي مصرف آب و برآورد عملكرد گندم با استفاده از مدل SWAP در بخشي از ‌شبكه آبياري و زهكشي درودزن

اندازه‌گيري اجزاي بيلان آب در فاصله‌هاي زماني كوتاه به دليل وقت گيربودن و پرهزينه بودن، مشكل است. لذا، مي‌توان از مدل‌هاي آب، خاك و گياه براي برآورد اين مولفه‌ها استفاده نمود. در اين پژوهش، به منظور برآورد عملكرد دانه و ارزيابي كارآيي مصرف آب از مدل اگروهيدرولوژيك SWAP استفاده شد. اين پژوهش در يك دوره 10 ساله از 1379-1389 و بخشي از محدوده شبكه آبياري و زهكشي سد درودزن به نام اراضي پاياب كانال ارديبهشت انجام و مدل براي سال هاي1379 تا 1382 براساس داده هاي اندازه گيري شده در مزرعه واسنجي و براي سال هاي 1385 تا 1389 صحت سنجي شد. نتايج شبيه‌سازي مولفه‌هاي بيلان با استفاده از مدل SWAP و همچنين ارزيابي شاخص‌هاي آماري و مقايسه بين نتايج حاصل از شبيه‌سازي عملكرد دانه گندم نشان مي‌دهد،كه مدل SWAP عملكرد محصول را به خوبي برآورد نموده، به طوري كه مقدار R2 حدود 98/0 و براساس آزمون مقايسه ميانگين t-test در سطح پنج درصد، تفاوت معني دار نبود(05/0P > ) و مقدار جذر مربعات خطا و جذر مربعات خطاي نرمال شده به ترتيب 234 كيلوگرم در هكتار و پنج درصد بدست آمد. با استفاده از نتايج شبيه‌سازي پس از اعتبارسنجي، مقدار شاخص بهره وري آب آبياري، بهره وري تعرق، بهره وري تبخير-تعرق و بهره وري بارندگي+آبياري به ترتيب بين 77/0تا08/2، 15/1تا 10/2، 68/0تا 26/1 و 6/0 تا 37/1 كيلوگرم بر مترمكعب بدست آمد. ارزيابي نتايج، بررسي روش آبياري و اقليم منطقه نشان مي‌دهد، تبخير مستقيم از سطح خاك و اجراي روش آبياري سطحي سبب كاهش WPET در مقابل WPI شده است.

Water balance components are difficult to measure in short intervals because their measurement is time consuming and costly. Therefore, soil-water--plant models can be used for prediction of these components. In this study, to predict grain yield and evaluate water use efficiency, an agro-hydrological model, namely, SWAP was used. This study covered a 10-years period from 2000-2010. Based on the data measured in the field, the model was first calibrated for part of the Doroudzan irrigation and drainage network (under Ordibehesht canal downstream lands) for 2000-04, then, it was verified for the years 2005-09. The simulation results of the components of water balance estimated by SWAP and statistical comparison between the simulation results showed that the SWAP model was able to estimate yield accurately. The R2 for the predicted and actual crop production was obtained at 0.98 and, based on average t-test and at 95% level, they were not significantly different. Using the simulation results after validation, water productivity for irrigation water (WPI), transpiration (WPT), evapotranspiration (WPET), and for irrigation and rainfall (WPI+R) were 0.77-2.08, 1.15-2.10, 0.68-1.26, and 0.6-1.37 (kg m-3), respectively. Soil evaporation and using surface irrigation system caused reduction of WPET in comparison to WPI.