تعامل ارزش و واقعيت در ايجاد قاعده حقوقي

Interaction of Value and Reality in Creating Legal Rule

مبانی قاعده حقوقی یكی از مباحث عمده فلسفه حقوق می‌باشد كه منجر به شكل‌گیری مكاتب فكری متعدد در این زمینه شده است. سوال اصلی پژوهش حاضر این است كه آیا دو مكتب «حقوق طبیعی» و «پوزیتیویسم حقوقی» می‌توانند در تعامل با یكدیگر قرار گیرند؟ جمع«ارزش» و «واقعیت» در یك نظام حقوقی ممكن است؟ و جایگاه این عناصر در نظام حقوقی ایران كجاست؟ به دیگر بیان، با توجه به مبانی اسلامی- ارزشی ساختار حقوقی ما، آیا این نظام از واقعیات مغفول مانده یا ارزش و واقعیت در تعاملی سازنده با یكدیگر به ایجاد قواعد حقوقی می‌پردازند؟ مسلما پاسخ به این مهم، نیازمند بررسی اندیشه‌های فكری متفاوت از جمله متفكرین غربی است. نهایتا نتیجه پژوهش حاضر این است كه غرب گرچه سعی كرده مبانی حقوقی خود را از مبانی ارزشی جدا كند، با این حال، ارزش‌ها هنوز جایگاه عمده‌ای دارند. به علاوه نظام حقوقی ایران نیز اگرچه نظامی اسلامی و ارزش‌محور است ولی ارزش‌ها در تعاملی نتیجه‌بخش با واقعیت‌ها به ایجاد قواعد حقوقی می‌پردازند.

Fundamentals of legal rule is one of the major discourses of the philosophy of law, which has led to the formation of numerous intellectual schools in this field. The main query of the present research is that whether the two schools of “natural law” and “legal positivism” can interact with each other. Is the combination of “value” and “reality” possible in a legal system? What is the status of these factors in Iranian legal system? In other words, given the Islamic-value of our legal structure, has this system neglected the reality or are value and reality creating legal rules in a constructive interaction with each other? Answering these important questions requires studying the intellectual ideas different from those of all the Western thinkers. Finally, the present research concludes that in the West values still enjoy a major status, although it has tried to separate its legal principles from value principles. Besides, in the Iranian legal system, although an Islamic system and value-oriented, the values create legal rules in an effective interaction with realities.