بررسي و نقد مقاله فيلسوف – پيامبر در فلسفه سياسي ابن سينا*

A Critical Study of "Philosopher-Prophet in Political Philosophy of Ibn Sina" Article

اغلب كساني كه درباره آراي سياسي ابن‌سينا نوشته‌اند به طور ضمني اعتراف نموده‌اند كه ابن‌سينا، در باب سياست و تدبير مُدُن، انديشه سياسي به معناي رايج ندارد. در اين ميان، جيمز دابليو موريس در مقاله‌اي تحت عنوان «فيلسوف ـ پيامبر در فلسفه سياسي ابن‌سينا» نگاهي متفاوت به فلسفه سياسي ابن‌سينا دارد كه تقريباً در تعارض كامل با ديگر ديدگاه‌هاي مطرح در اين باب است. موريس معتقد است كه از نظر ابن‌سينا فلاسفه تنها مفسرانِ ذي‌صلاح ميراث نبوت هستند؛ شيخ براي انبيا هيچ مرتبه خاص و ويژه‌اي كه ساير انسان‌ها نتوانند به آن برسند، قايل نيست و قوه حدس و عقل قدسي را مشترك بين نوع بشر مي‌داند، نه مختص به انبيا. از اين رو، منبع علم انبيا يك منبع متداول براي همه است. ابن‌سينا جهت تشويق به تعقيب فلسفه و نشان دادن هناهنگي ميان شرع و عقل، در مباحث مربوط به سياست مجبور به سكوت بوده است و سخنان شيخ در باب سياست عقيده واقعي او نيست. موريس معتقد است كه از نظر ابن‌سينا آمريت سياسي مختص فلاسفه است و نقش اصلي در سياست را به فلسفه مي‌دهد. در اين نوشتار چكيده سخنان و مقاصد اصلي نويسنده اين مقاله را ذيل پنج عنوان آورده، در پايان هر عنوان به نقد و بررسي آن پرداختيم.

Most of authors on political ideas of Ibn Sina acknowledged implicitly that he lacked the political thought in modern sense in the field of politics and government of societies. James W. Morris among others in an article entitled “philosopher-prophet in political philosophy of Ibn Sina" has a different view on political philosophy of Avicenna which is in complete opposition with other important views on the subject. Morris holds philosophers to be the only competent interpreters of prophetic heritage. in his view Avicenna holds no privileged and peculiar status for the Prophets at which other people cannot arrive. Faculty of estimation (cognitive faculty) and holy intellect are common to human species not reserved for the Prophets. The source of prophetic knowledge is familiar source for all. In order to promote the pursuit of philosophy and to show compatibility of reason and Scripture Ibn Sina was compelled to keep silence on political problems and thus his words on politics are not truly believed by him. Ibn Sina as Morris presented believes that political authority is reserved for philosophers and accordingly gives a fundamental role to philosophy. This article is to summarize the main content of Morris thought under five topics and concludes each with critical examination.