معقولات ثاني منطقي و مفاهيم محض فاهمه كانتي

Logical Secondary Intelligibles and Kantian Pure Concepts of Understanding

يكي از مباحث مهم در فلسفه و منطق، انواع مفاهيم است. در منطق سنتي و فلسفه اسلامي، مفاهيم به سه دسته ماهوي، معقولات ثاني منطقي و معقولات ثاني فلسفي تقسيم شده‌اند. در مقاله حاضر، ابتدا ديدگاه‌هاي فيلسوفان مسلمان درباره معقولات ثاني منطقي بررسي شده است. در فلسفه مغرب‌زمين نيز كانت از مفاهيم محض فاهمه يا مقولات سخن گفته است كه با معقولات ثاني منطقي و فلسفي قابل مقايسه است. از اين رو پس از گزارش چگونگي طرح مفاهيم محض فاهمه در فلسفه كانت و بررسي احكام آن، ديدگاه كانت درباره اين مفاهيم با ديدگاه‌هاي منطق‌دانان سنتي درباره معقولات ثاني منطقي بررسي تطبيقي مي‌شود.

One of important topics in logic and philosophy is the division of concepts. According to traditional logic and Islamic philosophy, concepts are divided into three types: essential intelligibles, logical secondary intelligible and philosophical secondary intelligible. The present article deals first with the views of Islamic philosophers on logical secondary intelligibles. In Western philosophical tradition Kant spoke of pure concepts of understanding or categories which are comparable with logical and philosophical secondary intelligible. This article attempts first to give an account of pure concepts of understanding in Kant’s view along with an examination of their properties, and then present a comparative study of his view with that of traditional logicians.