نقد و بررسي دلايل مشاييان بر ابطال تناسخ

A Critical Apritical Approach to Peripatetic Arguments For Nullification Of Transmigration

تناسخ آموزه‌اي است كه از ديرباز، فكر انديشمندان را به خود معطوف داشته است؛ بحثي كه هم در فلسفه نفس، بازتاب‌هاي درخور توجهي دارد و هم در ديگر مباحث فلسفي. علاوه بر اينكه نمي‌توان از بازتاب‌هاي كلامي آن نيز غافل شد؛ از اينرو انديشمندان مسلمان به فراخور توان فكري خويش به بررسي آن پرداخته و عمدتاً به امتناع عقلي آن گرايش نشان داده‌اند. فيلسوفان مشايي نيز بر امتناع عقلي تناسخ تاكيد كرده‌اند و گاه تقريرهاي جديدي از دلايل گذشتگان ارايه نموده و گاه به دلايل جديدي دست يافته‌اند. در اين مقاله، تلاش شده تا ديدگاه مشاييان درباره تناسخ ارايه شود. ابتدا نگاهي به تاريخچه آموزه تناسخ، گرايش‌هاي گوناگون در اين‌باره، اصطلاحات تناسخ و انواع آن مي‌شود و در نهايت مباني انكار تناسخ طرح مي‌گردد. بررسي دلايل ايشان، تعيين مقدار دلالت آنها و نقد و بررسي هر يك از آنها محور بحث‌هاي‌ بعدي است.

Theory of Transmigration drew the attention of thinkers since early times. It has remarkable consequences both in philosophy of soul and other philosophical debates, not to mention the theological consequences of it. Islamic thinkers, therefore, attempted a treatment of it along their philosophical lines and mainly tend to the idea if rational impossibility of it. Prepatatic philosophers too put emphasis on the impossibility of transmigration and sometime offered new versions of earlier arguments and in some cases presented new arguments. This article attempts to elaborate the view of Peripatetics on the theory of transmigration. It first take a glance at the history of transmigration doctrine, various attitudes, terminology used in dealing with different types of transmigration and finally the theoretical bases for the denial of the doctrine are examined. Consideration of their argument, the extent of their demonstrating force and the possible objects are all covered in this article.