شناسايي و اولويت بندي فنون بالقوه تامين مالي اسلامي مسكن از طريق بازار پول در ايران

Recognition and Prioritization of the Potential Techniques of Financing the housing Sector in the Money Market of Iran

در سال هاي اخير، روش هاي گوناگوني براي تامين مالي مسكن در بانك داري اسلامي معرفي شده است. اين مقاله به بررسي گزينه هاي متداول تامين مالي اسلامي مسكن در ايران و اولويت بندي آنها مي پردازد. فرضيه مقاله اين است كه از ميان شش روش تامين مالي اسلامي مسكن، شامل مرابحه، اجاره به شرط تمليك، تورق، بيع نسيه، استصناع موازي، و مشاركت كاهنده، روش اخير سازگاري بيشتري با آموزه هاي بانك داري اسلامي و شرايط بازار پول ايران دارد. بررسي اين ادعا با استفاده از نظر خبرگان، به كارگيري روش هاي تصميم گيري چند معياره و اولويت بندي روش هاي تامين مالي بر اساس معيارهاي اتخاذ شده حقوقي ـ قانوني، مالي، فقهي و عمومي، صورت گرفته است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد بانك هاي اسلامي در طول ساليان متمادي، روش هاي تامين مالي گوناگوني را طراحي و اجرا كرده اند كه كمابيش شبيه فنون سنتي و متعارف هستند. در اين ميان جاي خالي سرمايه گذاري و تامين مالي از طريق ابزارهاي تسهيم سود و زيان در نظام مالي اسلامي، بانك هاي اسلامي را به استفاده از ابزار مالي نسبتاً جديدي تحت عنوان «مشاركت كاهنده» واداشته است. ديدگاه خبرگان تامين مالي اسلامي مسكن حاكي از تطابق بيشتر «مشاركت كاهنده» با اهداف و معيارهاي تامين مالي اسلامي است.

In recent years the different methods for financing the housing sector in Islamic banking are identified. This paper investigates the common Techniques of Islamic housing finance in Iran and prioritizing them. The hypothesis of the paper is that from among the six methods of Islamic housing finance including Morabehe, Renting with option to buy, Tavaruq, Buy on credit, Estesnaʹe Muvazi and Reduced Participation, the last one is more compatible with Islamic banking doctrines. The investigation of this claim is centered on expertsʹ view, use of the methods of multi-standard decision-making methods and prioritization of finance methods based on chosen standards; legal-lawful, financial, jurisprudential and public. The research findings show that Islamic banks have, for many years, designed and performed different finance methods, which are almost similar to the traditional and common techniques. Among the lack of investment and finance by means of profit and loss sharing in Islamic financial system, Islamic banking restored to using rather new financial means, under the name of reduceed Participation which is rarely used. The expertsʹ views about housing finance show that the technique of Reduced participation is highly compatible with the aims and standards of Islamic finance.