بررسي ميزان ماندگاري در درمان نگهدارنده با متادون در بيماران مراجعه كننده به كلينيك بيمارستان بهاران زاهدان

Evaluation of Retention in Methadone Treatment in Patients Attending Baharan Hospital Clinic in Zahedan City

مقدمه و هدف : وابستگي به مواد مخدر معضل همه جانبه بهداشتي، اجتماعي و سياسي جهان از قديم تا حال بوده است. اقدامات پيشگيرانه ودرماني، پيشرفت چندان موفقيت آميز و نتيجه بخش براي كنترل اين آسيب رواني – اجتماعي نداشته است. موثرترين درمان آگونيست مواد مخدر، درمان نگهدارنده با متادون هم در جهت درمان وابستگي به مواد و هم كاهش آسيب مي باشد، اما همكاري معتادين به مواد مخدر در ادامه اين روش درماني و ماندگاري برآن، چالش بزرگ دستگاههاي دست اندر كار اين روش درماني است. بهمين منظور اين مطالعه باهدف تعيين ميزان ماندگاري بر درمان نگهدارنده با متادون انجام گرفته است. روش كار: اين مطالعه تحليلي به روش كوهورت گذشته نگر بوده و جامعه مورد بررسي آن كليه بيماراني بوده اند كه در كلينيك بيمارستان بهاران زاهدان در سالهاي 91-1390 تحت درمان نگهدارنده با متادون قرار گرفته اند .اطلاعات لازم پس از جمع آوري از پرونده بيماران در محيط نرم افزاري SPSSبه كامپيوتر داده شد و جداول و شاخص هاي مورد نياز تهيه و از آزمونهاي آماري Chi-square و روش تحليل بقا (Survival analysis) شامل Log-Rank و منحني هاي كاپلان – ماير استفاده گرديد. نتايج: پرونده هاي بررسي شده متعلق به 912 بيمار داراي ميانگين سني 67/34 سال و انحراف استاندارد 88/10 و دامنه ي سني 15-86 سال بودند. 735 نفر مرد و 177 نفر زن بودند. متوسط زمان ماندگاري 5/5 ماه و درصد ماندگاري 4/35% بود. از نظر مدت مصرف مواد مخدر داراي كمينه ي 2 ماه و بيشينه ي 60 سال و ميانگين 11 سال و4 ماه و انحراف استاندارد 41/8 بودند.داده ها با آزمون آماري ارزيابي شد كه با 041/0 P= معني دار بود. درصد ماندگاري در مراجعه كنندگان به دلايل فردي 2/36% ، دليل خانوادگي 3/35% و دلايل قانوني 8/14% بود، نتايج با آزمون آماري بررسي شد كه داراي 689/0= Pبود. دوزهاي درماني بيشتر از 60 ميليگرم متادون در روز با افزايش ماندگاري همراه بود. نتيجه نهايي: افزايش سن، وضعيت شغلي، نوع ماده ي مصرفي، سطح تحصيلات، مدت مصرف مواد مخدر، روش سو مصرف مواد و دوز روزانه ي متادون با ميزان ماندگاري مرتبط بود به گونه اي كه با افزايش دوز ميزان ماندگاري افزايش مي يافت. عليرغم كمتر بودن ميزان ماندگاري بر درمان در اين مطالعه نسبت به نتايج مطالعات ديگر ميتوان نتيجه گرفت كه اين روش درماني مي تواند روشي موثر در كنترل وابستگي به مواد باشد. بنابراين با تاكيد بر هركدام از عوامل مذكور ميتوان اقدامات موثري در جهت افزايش پذيرش درمان از سوي بيماران و ماندگاري بردرمان انجام داد.

Introduction & Objectives: Substance abuse and opioid dependency refers to hazardous use of psychoactive substance .Prevention and treatment of opiate dependence has not been success-ful. Most effective drug in agonist treatment of opiates is methadone maintenance therapy (MMT).But the lack of cooperation of addicts in methadone maintenance therapy has always been a big problem to continue. The purpose of this study is to investigate the retention in the MMT. Materials & Methods: This historical cohort study analyzed the medical records of patients of Baharan hospital in Zahedan. All 912 cases of methadone maintenance clinic of Baharan hos-pital in Zahedan 2011-2012 were studied and the data were analyzed using SPSS. Tables and indexes were analyzed by the Chi-square test and survival curves were plotted using Kaplan–Meier method and analyzed by Log-Rank test. Results: This study reviewed records from 912 patients with a mean age of 34.67% and stan-dard deviation of 10.88 and the range of 15-86 years. 735 were male and 177 ware female. 1-moth retention rate was 71%, 3 months was 59%, 6 months was 47%, 1 year was 30% and 2 years was 17%. Kaplan-Meier median survival time of 8 months was estimated by relation-ship. Doses higher than 60 mg/d of methadone was associated with increased survival on MMT. Conclusion: Age increase, increase of employment time, increasing of the duration of drug abuse, increasing the daily dose of methadone, oral substance abuse increased retention rate and heroin abuse and smoking were associated with decrease retention rate of methadone maintenance therapy. So, with an emphasis on each of these factors effective steps can be taken to improve the cooperation of patients in MMT. (Sci J Hamadan Univ Med Sci 2015; 22 (1):30-36)