بررسي كارايي همزيستي قارچ هاي مايكوريزا با گياه ذرت تحت شرايط تنش كم آبي و سطوح مختلف فسفر

امروزه كاربرد قارچ هاي ميكوريزي به منظور بهبود شرايط تغذيه اي گياه و افزايش مقاومت آن در برابر تنش هاي محيطي از جمله كمبود آب قابل دسترس به طور گسترده اي در كشورهاي در حال توسعه مورد توجه قرار گرفته است. اين قارچ ها با مهيا نمودن شرايط لازم براي جذب بيشتر عناصر معدني )به ويژه عناصر با تحرك اندك در خاك( و آب توسط گياهان نقش موثري در پايداري اكوسيستم هاي مختلف بر عهده دارند. در اين تحقيق اثرات قارچ هاي ميكوريزي و سطوح مختلف كود شيميايي فسفره بر عملكرد و جذب عناصر غذايي در سطوح مختلف آبياري بر روي گياه ذرت انجام گرفت. اين آزمايش در طي دو سال زراعي بصورت طرح اسپليت فاكتوريل، در قالب طرح بلوك هاي كاملا تصادفي و با چهار تكرار انجام شد. سطوح مختلف آبياري در سه سطح(A1, A2, A3) بر اساس سطح تبخير از تشتك كلاس آ به ترتيب ?? ، ???و ??? ميلي متر تبخير در كرت هاي اصلي و مقادير مختلف فسفر در سه سطح (P1, P2, P3) به ترتيب صفر، 60 و 120 كيلوگرم در هكتار فسفر بر مبني P2O5 و همچنين قارچ ميكوريز در دو سطح عدم استفاده و استفاده ( اضافه كردن شش گرم مايه تلقيح قارچ زير هر بذر) در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج اين آزمايش نشان داد كه اثرات تلقيح قارچ هاي ميكوريزي از نظر آماري بر روي صفات مورد بررسي مثبت و معني دار گرديد. از ميان اثر متقابل سه گانه آبياري / فسفر / قارچ هاي ميكوريزي، بالاترين عملكرد دانه (kg/h 5045) و وزن هزار دانه (P < 0.05) و همچنين غلظت فسفر (P < 0.01) در تيمار با آبياري مناسب، سطح دوم كود شيميايي فسفره و مايه تلقيح ميكوريزي ( A1P2G2) مشاهده گرديد. با ايجاد تنش، بالاترين عملكرد دانه، وزن هزاردانه، علوفه تر و غلظت فسفر در تيمار با تنش متوسط آبي و استفاده از سطح دوم كود شيميايي فسفره (kg/ha60) و استفاده از مايه تلقيح قارچ ميكوريزي ( A2P2G2) به دست آمد. همچنين بالاترين طول گياه (cm 87/242) نيز نسبت به تمامي تيمارهاي اعمال شده در همين تيمار به دست آمد. نتايج نشان داد كه در سطح متوسط تنش آبي و استفاده از مقدار مناسب كود شيميايي فسفره و در تلقيح با قارچ ميكوريز عملكرد افزايش يافت و با بالا رفتن شدت تنش كم آبي، عملكرد كم شد.

Nowadays, mycorrhizal fungi are widely used due to their symbiosis relation with roots of so many plants. By facilitating absorption of some plant minerals and water, these fungi have a key role in all ecosystems. In this research, the effects of mycorrhizal fungi and different levels of phosphorous chemical fertilizers on some yield components and macro elements uptake of Zea mays L. under different levels of irrigation water were studied. The experiment was performed in completely randomized block as a split factorial design with four replications using different irrigation levels (A1=60, A2=120, A3=180 mm of evaporation from class A pan) as the main plots and different P levels (P1=0, P2=60 and P3=120 kg P/ha on the basis of P2O5) and mycorrhizal fungi (at two levels: un-inoculated and inoculated with 6 g of mycorrhizal inoculant placed 3 cm under each seed) in the subplots. The results indicated that the effects of Mycorrhizal inoculation were significant and positive on measured indices. Among triple interactions i.e. irrigation/ chemical phosphorus/ mycorrhizal inoculation, significant effects (p < 0.05) on grain yield (maximum 5045 kg/ha) and 1000 seed weight (157.75 g) and also on P concentration (p < 0.01) were observed in treatments with proper amount of water and fertilizer P and mycorrhizal inoculation (A1P2G2). Under water stress, the highest grain yield, 1000 seed weight, fresh forage, and P concentration were obtained in treatment with moderate water stress and proper amount of chemical P (60g/kg) and mycorrhizal inoculation (A2P2G2). Also, the highest plant height (242.87 cm) was obtained in the same treatment. Results showed that in moderate water stress, using proper amount of chemical P and mycorrhizal inoculation can compensate decrease in grain yield, while under high level of drought stress, grain yield decreased.