تحليل مسيوليت هاي تشكل هاي آب بران و زمينه يابي موانع ايجاد آن از ديدگاه بهره برداران

انتقال مديريت آبياري به كشاورزان يكي از مباحث مهم و ضروري براي برنامه ريزان مسايل آبياري در سطح جهان است. انتقال مديريت آبياري يا مديريت مشاركتي آبياري به وسيله تشكل هاي آب بران به عنوان يك راهكار شايع در جهان در آمده است. تشكل هاي آب بران به‌عنوان يكي از روش هاي مديريت مشاركتي، راه خوبي براي حذف مشكلات شبكه‌هاي آبياري و زهكشي كشور است. هدف اصلي اين پژوهش تحليل مسيوليت ها و موانع ايجاد تشكل هاي آب بران از ديدگاه بهره برداران بود. جمعيت اين مطالعه، كليه كشاورزان تحت پوشش طرح شبكه آبرساني بند فيض‌آباد در استان فارس بوده است (192 نفر). حجم نمونه با استفاده از روش نمونه‌گيري طبقه-بندي تصادفي، 127 نفر برآورد گرديد. ابزار مورد استفاده براي جمع آوري داده ها پرسشنامه بود كه روايي صوري آن بوسيله پانلي از متخصصين تاييد و براي بررسي پايايي آن نيز آزمون راهنما اجرا شد كه آلفاي كرونباخ براي مسيوليت ها 79/0 و براي موانع 86/0 بود. نتايج نشان داد كه مسيوليت هاي تشكل هاي آب بران از ديدگاه بهره برداران در چهار دسته بهره برداري و حفاظت از شبكه آبياري، مسيوليت نهادي و مسيوليت زراعي و موانع ايجاد تشكل هاي آب بران نيز در چهار دسته موانع اجتماعي، سازماني، مديريتي و آگاهي رساني و دانش كشاورزان قرار گرفتند. حفاظت و بهره برداري از شبكه آبياري مهمترين مسيوليت از ديدگاه بهره برداران بوده است. لذا، پيشنهاد مي شود ابتدا مسيوليت حفاظت و بهره برداري از شبكه آبياري به تشكل ها واگذار شود و سپس، با ظرفيت-سازي و توانمندسازي بهره برداران ساير مسيوليت ها را واگذار نمود.

Irrigation management transfer to farmers is one of the important and necessary issues for irrigation planners globally. Irrigation management transfer or participatory irrigation management by water users’ associations (WUA) is a widespread strategy in the world and a good way to remove the countryʹs irrigation and drainage systems problems. The main objective of this research was responsibility analysis and barriers survey of water user association’s from the viewpoint of stakeholders. Population of study included all farmers of Feyzabad water supply network in the Fars Province (192 farmers). Sample size as estimated by stratified random sampling method was 127. A questionnaire was used to collect data whose face validity was confirmed by a panel of experts and pilot test was performed to evaluate its reliability, with the Cronbachʹs alpha values for responsibilities and barriers of 0.79 and 0.86, respectively. The results revealed that the responsibilities of WUAs from the viewpoint of stakeholders were categorized in four groups: protection of irrigation networks, institutional responsibilities and agronomic responsibility, while for the barriers of WUAs, the four categorize were: social, organizational, awareness and knowledge, and farmers’ management barriers. Protection and operation of the irrigation network were the main responsibilities from the viewpoint of stakeholders. Therefore, it is recommended that, firstly, the responsibility of the irrigation network protection and exploitation be handed over to WUA, then, after capacity building and empowering of the stakeholders, the other responsibilities could be transferred to them.