مطالعه تغييرات زماني ارزش فرزند در ايران (مطالعه زنان شهر زنجان)

A study of Temporal changes of child value in Iran (Zanjan city womans)

فرزند و فرزندآوري از مهم‌ترين ارزش‌هاي خانواده در ايران است. نسل‌هاي مختلف زنان در ايران، براساس تجارب و حوادث تاريخي و تجربه زندگي مشترك، نگرش و برداشت متفاوت و گاه متضاد از معنا و مفهوم فرزند دارند. با تكيه بر دو دسته از نظريه‌هاي غربي شامل تغييرات فرهنگي، گذار جمعيتي دوم، تضاد نسلي و ساختاري و نظريه‌هاي جوامع پيرامون مانند نظريه جهان‌ـ محلي شدن، الگوي پژوهش ساخته شد. روش پژوهش، پيمايشي است. جمعيت آماري، پنج نسل از زنان شهر زنجان با توجه به شرايط تاريخي انتخاب شده‌اند: متولدين قبل از سال 42، متولدين سال‌هاي 57-1342، متولدين سال‌هاي 67-1358، متولدين سال‌هاي 70-1367 و متولدين سال‌هاي 74-1370. از هر نسل 100 نفر و درمجموع 500 نفر حجم نمونه اين پژوهش را تشكيل داده‌اند. روش نمونه‌گيري خوشه‌اي دومرحله‌اي به شيوه PPS است. براساس يافته‌هاي پژوهش، تفاوت ميانگين ارزش بين نسل‌هاي بررسي‌شده به لحاظ آماري معنادار است؛ پايين‌ترين سطح ارزش فرزند متعلق به نسل زنان متولد سال‌هاي 74-1371 و بالاترين سطح مربوط به نسل زنان متولد سال‌هاي قبل از 42 است. فردگرايي با ارزش فرزند ارتباط منفي و دينداري با ارزش فرزند ارتباط مثبت دارد. تاثير تجربه جهاني شدن بر ارزش فرزند، در نسل متولدين 67-1358 شديدتر از ساير نسل‌ها است.

Child and childbearing are considered as the most important ʹfamily valuesʹ in Iran. Based on historical experiences and events as well as common life experience different generations of Iranian women have various and sometimes contrasting attitudes and perceptions towards the meaning and concept of child. According to theoretical framework; cultural changes theory, second demographic transition theory, structural conflict theory and glocalization, theoretical model produeted. This research is cross-sectional and survey based and the data are collected using questionnaire. Research population includes five generations of Zanjani women. The 500 woman- sample consists of 100 women from each generation. Sampling method is multistage cluster. Findings show that the difference of value score average among studied generations is statistically significant. The lowest rate of child value is related to women between 1992 and 1995 and the highest rate belongs to women before 1963. There is a reverse and negative relationship between individualism and childbearing. A positive and direct relationship is observed between religiosity and childbearing. The effect of globalization on child value among generation of 1979-1988 is stronger than other generations. Key words: Child value, Childbearing, Family values, Family changes, Zanjan