تأثير مداخله شناختي-رفتاري بر تبعيت از رژيم دارويي بيماران همودياليزي

Effect of a Cognitive-Behavioral Intervention on Medication Adherence in Patients’ Undergoing Hemodialysis

  زمينه و هدف: استفاده از داروها به صورت روزانه پايه و اساس مديريت بيماری در تمام بيماران همودياليزی مي­باشد. عدم تبعيت از رژيم دارويی باعث افزايش ميزان بروز عوارض و مشكلات در اين بيماران مي­شود. اين پژوهش با هدف بررسی تأثير مداخله شناختی-رفتاری بر تبعيت از رژيم دارويی در بيماران همودياليزی انجام يافته است .   روش بررسی: اين كارآزمايی بالينی در بخش همودياليز بيمارستان امام رضا (ع) لار و ولی‌عصر (عج) لامرد انجام يافته است (سال 1392). نمونه­های پژوهش 70 بيمار بودند كه به طور تصادفی در دو گروه مداخله (35 نفر) و شاهد (35 نفر) قرار گرفتند. در گروه مداخله، مداخله شناختی-رفتاری شش مرحله­ای (شناسايی مشكل بيمار، ايجاد اعتماد به نفس و تعهد، افزايش آگاهی از رفتار، طراحی و اجرای يك برنامه آموزشی، ارزشيابی برنامه طراحی شده، حفظ تغيير رفتار مطلوب) انجام يافت. ميزان تبعيت بيماران از رژيم دارويی با استفاده از پرسشنامه پژوهشگرساخته به روش خودگزارش­دهی، قبل و بعد از مداخله بررسی شد. تجزيه و تحليل داده­ها با استفاده از آزمون آماری t مستقل در نرم‌افزار SPSS انجام يافت .   يافته‌ها : ميانگين و انحراف معيار نمره تبعيت از رژيم دارويی بيماران قبل از مداخله در گروه مداخله 56/4 ± 77/20 و گروه شاهد 65/3 ± 34/22 بود و دو گروه تفاوت آماری معناداری نداشتند (11/0= p ). بعد از انجام مداخله، دو گروه از نظر ميزان ميانگين نمره تبعيت از رژيم دارويی تفاوت آماری معناداری نشان دادند (001/0 p< ) .   نتيجه‌گيری: يافته‌های مطالعه مؤيد آن است كه مداخله شناختی-رفتاری به طور معناداری در بهبود تبعيت از رژيم دارويی مؤثر می‌باشد. با توجه به اثرات مثبت مداخله شناختی-رفتاری در بهبود تبعيت از رژيم دارويی و اهميت اين مسأله در امر مراقبت از بيماران تحت همودياليز، پيشنهاد می‌شود پرستاران بالينی از اين شيوه استفاده نمايند .   

  Background & Aim: Medication usage is the bases of disease management in patients who undergo hemodialysis. Non-adherence to medication regimen increases the incidence of complications among the patients . The aim of this study was to investigate the effect of a cognitive-behavioral intervention on medication adherence in patients undergoing hemodialysis .   Methods & Materials: In this clinical trial, 70 patients were selected from Imam Reza and Valiasr hospitals. Patients were assigned into two intervention (n=35) and control (n=35) groups. The intervention group received a cognitive-behavioral intervention including six steps: 1) Identifying the problem; 2) Creating confidence and commitment; 3) Increasing awareness of behavior; 4) Developing and implementing the action plan; 5) Evaluating the plan; and 6) Maintaining the desired behavior. Adherence to medication regimen was assessed using a self-report questionnaire before and immediately after the intervention. Data were analyzed using the independent t-test .   Results: At baseline, there was no significant difference in adherence to medicine regimen between the intervention (20.77 ± 4.56) and control (22.34 ± 3.65) groups (P=0.1). After the intervention, significant difference was observed between the two groups in adherence to medication regimen (P<0.001) .   Conclusion: Cognitive–behavioral intervention could improve medication adherence in patients undergoing hemodialysis. It is recommended for nurses to use this approach to improve medical care among the patients .