تاثير درمان مبتني بر مدل فرانظري بر خودكارآمدي پرهيز از مواد و چگونگي به‌كارگيري راهبردهاي تنظيم شناختي هيجان معتادين

THE EFFECT OF TRANSE THEORETICAL MODEL ON SELF-EFFICACY OF ABSTINENCE AND STRATEGIES OF COGNITIVE EMOTION REGULATION INHABITANT ADDICTS

پيش زمينه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير درمان مبتني بر مدل فرانظري بر خودكارآمدي پرهيز از مواد و چگونگي به‌كارگيري راهبردهاي تنظيم شناختي هيجان معتادين مرد مقيم مراكز ميان‌مدت بهزيستي شهر اهواز انجام شده است. مواد و روش‌ها: طرح پژوهش از نوع پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه آزمايش و گواه مي‌باشد. جامعه‌ي آماري پژوهش شامل كليه‌ي معتادين 30–15 سال مرد مقيم در مراكز ميان‌مدت بهزيستي شهر اهواز بود كه از ميان آن‌ها 30 نفر به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چند مرحله‌اي انتخاب شدند، به اين صورت كه از ميان مراكز ميان‌مدت، 5 مركز و از هر مركز شش نفر به صورت تصادفي انتخاب شدند. از اين 30 نفر به شكل تصادفي، 15 نفر در گروه آزمايش و 15 نفر در گروه كنترل گماشته شدند. درمان مبتني بر مدل فرانظري به شيوه‌ي گروهي طي 15 جلسه بر روي گروه آزمايش اجرا شد و افراد گروه كنترل در ليست انتظار قرار گرفتند و هيچ مداخله‌اي دريافت نكردند. ابزار استفاده شده در اين پژوهش شامل پرسش‌نامه‌ي خودكارآمدي پرهيز از مواد مارتين گلمن و پرسش‌نامه‌ي راهبردهاي تنظيم شناختي هيجان گرنفسكي و همكاران مي‌باشد كه شركت‌كنندگان در مرحله‌ي پيش‌آزمون و پس‌آزمون به سوالات آن پاسخ دادند. جهت تجزيه و تحليل نتايج از روش‌هاي آماري توصيفي و تحليل كواريانس استفاده شده است. يافته‌ها: نتايج پژوهش بيانگر آن است كه ميان گروه آزمايش و كنترل از لحاظ خودكارآمدي پرهيز از مواد و ميزان به‌كارگيري راهبردهاي تنظيم شناختي هيجان تفاوت معني‌داري وجود دارد (001/0 > P). همچنين ميزان خودكارآمدي پرهيز از مواد و ميزان به‌كارگيري راهبردهاي تنظيم شناختي هيجان در گروه آزمايش در مرحله‌ي پس‌آزمون به طور معني‌داري بيش از گروه كنترل بود. نتيجه‌گيري: درمان مبتني بر مدل فرانظري يكي از درمان‌هاي گروه شناختي- رفتاري است كه توانسته است خودكارآمدي اختصاصي و همچنين نوع به‌كارگيري راهبردهاي تنظيم هيجاني سو مصرف‌كنندگان مواد را ارتقا بخشد.

Background & Aims: The purpose of this study was to investigate the efficacy of trans-theoretical model on drug abstinence self efficacy and how to use cognitive emotion regulation strategies among male addicts. Materials & Methods: This study was designed by a pretest-posttest with control and experimental groups. The population of the study included all male addicts 15-30 years old selected by cluster multistage sampling method. For this purpose, 5 centers from State Welfare Organization of Ahwaz and from each center 6 ones were selected randomly and allocated to an experimental and a control group (each group including 15). The experimental group received 15 sessions training trans-theoretical model group therapy and the control group did not receive any intervention. The instruments used in this study were questionnaires of Drug Abstinence self efficacy of Martin Golman and questionnaire of cognitive emotion regulation strategies of Garnefski that participants answered them in pre-test and post-test. In order to analyze the results, descriptive statistical methods and covariance analysis were used. Results: The result showed that there is a significant difference (p < 0.0001) between experimental group and control group in terms of Drug Abstinence self efficacy and the cognitive emotion regulation strategies used at groups Also the level of Drug Abstinence self efficacy and how to use the cognitive emotion regulation strategies in the experimental group was significantly more than the control group. Conclusion: Trans-theoretical Model is one of the cognitive-behavioral therapies that can promote Drug Abstinence self efficacy and kind of using the cognitive emotion regulation strategies in substance abusers.