توهّم مالي و تقاضا براي مخارج دولت در اقتصاد ايران

Fiscal Illusion and the Demand for Government Expenditures on the Iranian Economy

بر طبق تيوري‌هاي انتخاب عمومي، ويژگي‌هاي ساختار مالياتي در ادراك راي‌دهندگان از بار مالياتي اثر دارد؛ به ‌طوري ‌كه راي‌دهندگان ميزان هزينه‌اي را كه براي كالاهاي عمومي مي‌پردازند كمتر از حد واقعي برآورد مي‌كنند. بر اساس موضوع توهّم مالي مخارج دولت را مي‌توان بررسي كرد. در اين مطالعه تلاش شده است رابطه ماليات و مخارج عمومي دولت در اقتصاد ايران طي سال‌هاي 1360 ـ 1390 بر اساس تيوري‌هاي انتخاب عمومي بررسي شود تا سطح مخارج دولت در زمينه تقاضاي موديان مالياتي راي‌دهنده براي كالاهاي عمومي نشان داده شود. بدين منظور، از يك مدل استاندارد راي‌دهنده ميانه براي تركيب توهّم مالي از طريق ماليات‌هاي كمتر قابل رويت (غيرمستقيم) استفاده شد. الگوي تصريح‌شده با استفاده از روش‌هاي خودتوضيح‌ برداري با وقفه‌هاي گسترده (ARDL) و الگوي تصحيح خطا (ECM) برآورد شد. يافته‌هاي پژوهش كسري بودجه دولت را تاييد مي‌كند و نشان مي‌دهد توهّم مالي در ايران ناشي از سهم زياد درآمد نفتي در بودجه دولت است، كه نوعي ماليات بين نسلي به‌شمار مي‌آيد و قابلِ رويت‌ نبودنِ ماليات با افزايش سطح مخارج دولت همراه نيست.

Abstract According to public choice theory, the features of the tax structure effect on votersʹ perceptions from the tax burden, so they pay more cost for public goods, lower than the estimate. In this study has been investigated the relationship between tax and public expenditures in the Iranian economy during 1360-1390 based on public choice theory to examine the level of government spending. Theoretical model was achieved after combining the standard median voter model with fiscal illusion through less visible taxes (indirect). For estimation of model were specified ARDL and ECM models. Results from estimated models show that fiscal illusion is due high share of oil revenues in Iranian economy and taxes invisible not associated with increasing level of government expenditures.