مصرف مواد در كودكان خياباني شهر تهران: ارزيابي سريع وضعيت

Drug abuse among street children in Tehran: A rapid assessment

  زمينه و هدف: كودكانی كه در خيابان كار و زندگی می كنند از جمله گروه های در معرض خطر ابتلا به ايدز در سراسر جهان هستند. جمعيت قابل توجه كودكان خيابانی و ضعف برنامه های موجود برای اين گروه از تهديدهای وضعيت ايدز در ايران به شمار می رود . در اين مقاله وضعيت مصرف مواد در كودكان خيابانی بررسی شده است.   روش كار: اين مقاله بخشی از پژوهشی گسترده تر از نوع ارزيابی سريع و پاسخ ( RAR ) در خصوص كودكان خيابانی می باشد كه طی سال 92- 1391در شهر تهران انجام گرفت. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به شيوه پرسشگری از 289 كودك خيابانی كه به روش نمونه گيری مبتنی بر زمان و مكان انتخاب شدند جمع آوری شده است.   نتايج: نتايج اين مطالعه نشان داد كه از مجموع كودكان خيابانی 6/25% سابقه مصرف سيگار و/يا مواد مخدر و/يا الكل داشته اند. بيشتر اين مصرف كنندگان پسر و در رده سنی 18-15 سال بوده اند. شيوع مصرف سيگار و/ يا قليان در شش ماه قبل از مطالعه در كل كودكان 1/12%، الكل و يا مشروب11%، مصرف مواد مخدر 9/6% بوده است. طبق يافته های اين مطالعه مصرف الكل و مواد مخدر رابطه معناداری با سن، نوع كار و سابقه ترك خانه دارد. بيشترين فراوانی دليل مصرف مواد در كودكان مربوط به كنجكاوی (6/56%) و در مراتب بعدی لذت (6/39%)، تفريح (8/35%) بوده است.   نتيجه گيری: با توجه به بالا بودن معنی داری رابطه مصرف مواد مخدر با مصرف سيگار، الكل، جنسيت، سن، و ترك خانه توصيه مي­شود برنامه­های پيشگيری از مصرف مواد، از سنين پايين تر برای همه كودكان با تاكيد بيشتری در مورد پسران آغاز گردد. همچنين مداخلات خانواده ها از نوع نارانان (برای مصرف مواد) و الانان (برای مصرف الكل) و تلاش برای بهبود شرايط زندگی كودكان به منظور پيشگيری از ترك خانه راهبرد اصلی برای كاهش مصرف مواد خواهد بود.

Background and Aim: Children who work or live in the streets are one of the high-risk groups for HIV. The high population of street children and lack of comprehensive intervention programs for them increase their risk for HIV in Iran. This study intended to explore the situation of drug abuse in street children in Tehran, the capital city. Materials and Methods: This paper reports part of a comprehensive rapid assessment and response (RAR) research project on street children in Tehran during 2012-13. Data were collected by interviewing subjects using questionnaires. The sample size was 289 street children selected by time-location sampling in Tehran. Results : Data showed that about 25.6% of the street children had had some history of cigarette smoking, alcohol abuse, and/or drug abuse. Most of them were boys aged 15-18 years. The prevalence rate of cigarette and/or hubble-bubble smoking, alcohol consumption and drug abuse during the preceding 6 months 12.1%, 11% and 6.9%, respectively. Significant associations were found between alcohol consumption and drug abuse on the one hand and the children’s age, type of occupation and home-leaving experience on the other. Further analysis of the data showed that the main reason for drug abuse was curiosity (56.6%), followed by mere enjoyment (39.6%) and leisure (35.8%) . Conclusion : It can be concluded that drug abuse among street children is highly associated with gender, age, alcohol consumption, cigarette smoking and leaving home experience. Therefore, it is recommended to start drug abuse prevention programs at lower ages, with particular emphasis on boys. In addition, family intervention and improvement of children’s lifestyle aiming at preventing home-leaving could be a main strategic plan for reducing drug abuse among street children.