بررسي اثر كود فسفات آمونيوم بر آبشويي ارسنيك در خاك هاي آهكي با استفاده از ستون هاي خاك

Investigation of Ammonium Phosphate Fertilizer Influence on Arsenic Leaching in Calcareous Soils Using Soil Columns

حضور فلز سنگين ارسنيك ناشي از تشكيلات زمين شناسي در منابع آب و خاك دشت قروه به عنوان قطب كشاورزي استان كردستان در غرب ايران، محصولات كشاورزي توليدي در اين منطقه را بيش از پيش در معرض آلودگي قرار داده است. با توجه به آنكه ارسنات بعنوان فراوان ترين فرم ارسنيك در محيط خاك با آنيون فسفات رقابت مي كند از اينرو استفاده از كود فسفات آمونيوم در اراضي كشاورزي اين منطقه نياز به مطالعه دقيق با استفاده از ستون هاي خاك دارد. به همين منظور چهار ستون خاك با استفاده از نمونه خاك آلوده تهيه شده از اين منطقه ساخته شدند. بطوري كه دو ستون شاهد با استفاده از آب دو بار تقطير و دو ستون ديگر با استفاده از آب مقطر محتوي كود فسفات آمونيوم به مدت شش ماه بطور هفتگي تحت آبشويي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه بين مقدار ارسنيك شسته شده از ستون هاي شاهد و كود اختلاف آماري معني داري وجود ندارد (05/0P > ). در پايان دوره شش ماهه آبشويي همچنين هفت نمونه خاك نيز از امتداد هر ستون با فواصل cm10برداشت شد و مورد تجزيه قرار گرفت. به استناد نتايج به دست آمده مقدار ارسنيك در سطح ستون هاي كود كمتر از ستون هاي شاهد بود. ضمن آنكه بين مقدار ارسنيك موجود در اعماق مختلف ستون هاي شاهد و كود اختلاف آماري معني داري مشاهده شد (01/0p < ). بدين ترتيب مي توان نتيجه گرفت كه فسفات اضافه شده به ستون هاي كود جايگزين ارسنيك موجود در سطح خاك شده و حركت آن به اعماقي كه محل فعاليت گسترده تر ريشه گياهان زراعي مي باشد را در پي داشته است.

Presence of arsenic, a heavy metal, in soil and water resources originating from geological formations of Qorveh plain, which is considered as the main agricultural zone of Kurdistan province in western Iran, has put the agricultural products of this region at risk of pollution. Since arsenate, as the most abundance form of arsenic in soil environment, competes against phosphate anion; application of ammonium phosphate fertilizer across farmlands in this region requires careful study. Hence, four soil columns were made using a polluted soil sample obtained from the region. In the study, two control columns and two test columns were under weekly leaching process by pure and ammonium phosphate fertilizer containing distilled water, respectively, for six months. The results showed that there was no significant difference between the control and the test columns regarding amount of arsenic leached (P > 0.05). After the six months of leaching; seven soil samples along every 10 cm of each soil column were taken and analyzed. According to the results, concentration of arsenic measured at the surface of the test columns was less than the control columns. Moreover, arsenic concentrations significantly differed at various depths of both the control and the test columns (P < 0.01). Therefore, it could be concluded that the phosphate supplied to the test columns replaced arsenic at the soil surface encouraging arsenic to move into deeper layers where more root activities of cultivated plants are expected.