پديد آورندگان :
برومند، ناصر نويسنده , , مقبلي، مجتبي نويسنده دانشجوي كارشناسي ارشد علوم خاك دانشگاه تهران Moqbeli, M. , فرح بخش، محسن نويسنده دانشگاه تهران- گروه علوم خاك- استاديار Farahbakhsh, M.
چكيده فارسي :
بور (B) يكي از عناصر كم مصرف لازم جهت رشد گياهان است كه قابليت استفاده آن توسط بسياري از عوامل خاك تحت تاثير قرار مي گيرد. فرآيندهاي جذب و واجذب نقش تعيين كننده اي بر حلاليت بور در محلول خاك و در نتيجه در دسترس بودن آن براي گياهان ايفا مي كنند.به منظور ارزيابي اثر نسبت جذب سديم (SAR) در قابليت دسترسي بور، جذب بور در يك نمونه خاك آهكي با هدايت الكتريكي پايين مورد بررسي قرار گرفت. براي تعيين همدما هاي جذب سطحي بور (مقدار بور جذب شده به عنوان تابعي از غلظت بور محلول تعادلي)، آزمايش هاي جذب اين عنصر در خاك به صورت پيمانه اي بررسي شد. براي اندازه گيري مقدار جذب بور، پنج گرم خاك در لوله هاي 50 ميلي ليتري پلي پروپيلني منتقل شد و به هريك از تيوپ هاي آزمايشي 20 ميلي ليتر محلول (حاوي مقادير 0، 2، 5، 8، 10، 15و 20 ميلي گرم در ليتر بور) در قدرت يوني ثابت 12/0 مولار (تهيه شده از نمك هاي NaCl، CaCl2.2H2O و MgCl2.6H2O با نسبت معين) در پنج سطح SAR (2، 5، 10، 15 و 20) اضافه گرديد. در نهايت مقدار بور جذب سطحي شده، به روش Azomethine-H با استفاده از دستگاه اسپكتروفتومتر (در طول موج 420 نانومتر) تعيين شد. همدماهاي لانگموير، فروندليچ و شكل خطي معادله فروندليچ به خوبي بر داده هاي جذب بور بر اساس ضريب تشخيص (R2) و خطاي معيار تخمين (SEE) برازش نشان داد، هرچند معادله لانگموير با داده هاي بدست آمده برازش بهتري داشت. در نسبت هاي جذب سديم مختلف، خاك رفتار متفاوتي در جذب بور به نمايش گذاشت. اثر SAR در جذب بور در غلظت هاي بالا بيشتر و به جز در 20=SAR كه كمترين مقدار جذب بور ديده شد، افزايش SAR از 2 به 15موجب افزايش جذب سطحي بور در خاك شد بطوري كه در 15=SAR بيشترين مقدار جذب ديده شد. اثر نسبت جذب سديم بر جذب سطحي بور احتمالاً ناشي از تفكيك اسيد بوريك به آنيون بورات و تغيير ضخامت لايه دوگانه پخشده باشد.
چكيده لاتين :
Boron (B) is an important plant essential micronutrient whose availability is influenced by many soil factors. Adsorption–desorption processes play a major role in governing the solubility of boron in soil solution and, consequently, its availability to growing plants. To assess the effect of sodium adsorption ratio (SAR) on availability of B, adsorption of B was investigated in a sampled calcareous soils that had low levels of electrical conductivity. Boron adsorption experiments were carried out on the soil in batch systems to determine adsorption isotherms (amount of B adsorbed as a function of equilibrium solution B concentrations). To determine the quantity of adsorbed B, 5 g of soil were shaken for 12 h, in propylene 50 mL tubes, with 20 mL of B solution (0, 2, 5, 8, 10, 15, 20 mg L-1) (as boric acid) at ionic strengths of 0.12 M (prepared by NaC1, CaC12.2H2O, MgCl2.6H2O) at five SAR levels (2, 5, 10, 15, 20). The reaction temperature was 25?C. The suspension was centrifuged, filtered, and a sample was removed and B was determined by Azomethine-H spectrophotometric method (at a wavelength of 420 nm). Soil B adsorption was calculated by subtracting B in the solution after filtration from the added boron. Langmuir, Freundlich, linear Freundlich isotherms fitted well to the adsorbed data based on R2 and SEE. However, the fit of the Langmuir equation was closer to the experimental data. At different SAR values, the soil exhibited different adsorption behaviors. The effect of SAR on the boron adsorption was greater at high concentrations and the highest adsorption was at SAR 15, except for SAR 20 that had the lowest B adsorption. Effect of sodium adsorption ratio on adsorption of boron may be due to the dissociation of boric acid to borate anion and changes in the thickness of the diffuse double layer.
