سرانجام سياق نويسي در ايران

The Fate of Siāgh-Writing in Iran

سياقت و سياق، شيوه خاص نگارش اعداد بود كه به مرور زمان و با ساده شده حرف نويسي اعداد عربي به وجود آمده است. نوشتن به اين شيوه براي ثبت محاسبات مالي در ايران، بيش از هزار سال در ميان گروه‌هاي مختلف اجتماع ـ از مستوفيان ديوان تا حساب روزمره مردم ـ رواج داشته است. در دوره مشروطه محاسبات به شيوه سياق جاي خود را به شيوه نوين نگارش بودجه داد. «دفاتر دخل و خرج مملكتي» كنار نهاده شد و به جاي آن بودجه كل كشور به كار رفت. اين مقاله تغييرات اجتماعي اواخر عصر قاجار و دلايل متروك شدن سياق نويسي را بررسي مي‌كند تا به اين پرسش پاسخ دهد كه آيا اين تحول ناشي از حضور مستشاران فرنگي، و بنا به ضرورت زمانه صورت گرفته و يا ريشه در انديشه اصلاحگران داخلي اين عصر دارد؟ كليدواژه: سياق، سياق‌نويسي، محاسبات مالي، دوره قاجار، دفاتر دخل و خرج، شيوه بودجه‌نويسي.

Si?ghat and Si?gh was a particular method of writing numbers which was created over time through the simplification of the writing of Arabic numbers. This method of writing, which was popular for financial registration over a thousand years, was used among various social groups in Iran for fiscal operations and daily calculations. At the time of the constitutional government, however, this method of Si?gh-Writing was replaced by a new one in budget. Iranʹs “Books of income and expenditure” (Dafater-e dakhl va kharj-e mamlekati) was discarded. Instead, the budget-writing system was put to good use. The present article explores the social changes at the end of the Qajar period and the reasons for the gradual decline in Si?gh-Writing in order to answer the following question: Does this change take place of necessity and due to the presence and influence of the foreign counselors? Or does it originate in the views and ideas of domestic reformists? Keywords: Si?gh-Writing, Fiscal Operations, The Qajar period, Dafater-e dakhl va kharj-e mamlekati, Budget-Writing.