مطالعه تغييرات زماني-مكاني غلظت فلزات سنگين (روي، مس، نيكل، سرب، كادميم و جيوه) در آب سواحل ايراني حوزه جنوبي درياي خزر

Temporal and spatial ofheavy metals concentrations (Zn, Cu, Ni, Pb, Cd and Hg) in Iraniancoastalwaters of the Southern Caspian Sea

اين مطالعه به بررسي غلظت شش فلز سنگين (روي، مس، نيكل، سرب، كادميم و جيوه) در آب سواحل ايراني حوزه جنوبي درياي خزر طي چهار فصل در هشت نيم خط عمود بر ساحل (آستارا، انزلي، سفيد رود، تنكابن، نوشهر، بابلسر، اميرآباد و بندرتركمن) در سال 1389 پرداخت. تعداد 93 نمونه آب در اعماق 10، 50 و 100 متري جمع آوري گرديد. نمونه ها پس از آماده سازي (استخراج و عمل تغليظ) به روش استاندارد با دستگاه جذب اتمي اندازه گيري گرديد. نتايج نشان داد كه حداكثر ميانگين فلزات روي، نيكل، سرب و جيوه در فصل بهار و عنصر كادميم در زمستان بوده است. همچنين غلظت اكثر فلزات در نواحي غربي و مركزي نسبت به ناحيه شرقي اين حوزه بالاتر بود. ميانگين سالانه فلزات نيكل، سرب، كادميم، روي و جيوه در آب به ترتيب برابر 59/0±10/2، 18/0±64/1، 10/0±68/0، 01/0±11/0 ميلي-گرم بر ليتر و 40/0±30/3 ميكروگرم بر ليتر و سطح و درصد فلزات مختلف در آب بدين ترتيب (0/1 درصد) > Hg(5/2 درصد) Zn > (0/15 درصد) Cu > (1/39 درصد) Pb > (3/46 درصد) Ni بوده است. اكثر فلزات ضروري و نيم ضروري (Zn, Cu, Ni) و غير ضروري (Pb, Cd, Hg) در آب بيش از استانداردهاي ANZECC، MPL و UKMPA بود كه بيانگر آلوده بودن اين منطقه با اين فلزات مي باشد. در سال هاي مختلف نيز غلظت اكثر عناصر آناليز شده (عناصر ضروري و غير ضروري) در حوزه جنوبي درياي خزر فراتر از حد مجازهاي اعلام شده بود. همچنين از همبستگي بين پارامترهاي محيطي و فلزات مي توان به اين نتيجه رسيد كه علاوه بر منابع وجود مختلف فلزات، رفتار متفاوت بيوژيوشيميايي بر غلظت آن‏ها تاثيرگذار بوده است.

This study was conducted to determine six heavy metals (Zn, Cu, Ni, Pb, Cd and Hg) concentrations in water (during four seasons) at eight transects (Astara, Anzali, Sefidroud, Tonekabon, Nowshahr, Babolsar, Amirabad and Turkman) in the southern coasts of the Caspian Sea in 2010-2011. 93 samples of water were collected at 10, 50 and 100 meters depths. All samples were prepared by extracting processes and then determined using Atomic Absorption Spectroscopy (AAS) instrument. Results of current study showed that maximum values of Zn, Ni, Pb and Hg were observed inspring and for Cd was inwinter. Also, at the west and center regions were more contaminatedthanthe east part. Annual mean contents and standard error (±SE) of water were registered 2.10 ±0.59, 1.64 ±0.18, 0.68 ±0.10, 0.11 ±0.01 mg/l and 3.30 ±0.40 µg/l for Ni, Pb, Cd, Zn and Hg, respectively. The mean values of the examined heavy metals with percentage (in parenthesis) in water samples during four seasons were obtained in this order Ni(46.3%) > Pb(39.1%) > Cu(15.0%) > Zn (2.5%) > Hg(1.0%). In conclusion, the results revealed that in the most transects the heavy metal concentrations of water were above the threshold levels associated with the toxicological effects and the regulatory limits (ANZECC, MPL and UKMPA) which represented polluted condition in this area. In addition, correlation between environmental parameters and heavy metals showed that the addition of different resources of metals,different behavior of bio-geochemical behavior was influenced on their concentrations.