اثرات تنش خشكي بر شاخص‏هاي فيزيولوژيك رشد و خصوصيات فنولوژيك گياه آويشن كوهي (Thymus kotschyanus Boiss.)

Effects of water stress on physiological growth indices and phonological traits in Thymus kotschyanus Boiss

اين مطالعه به منظور تعيين اثرات تنش رطوبتي بر شاخص‏هاي رشد و خصوصيات فنولوژيكي گياه دارويي آويشن كوهي Thymus kotschyanus طي دو سال زراعي 1389 و 1390 انجام شد. آزمايش با سه تيمار آبياري شامل 20، 50 و 80 درصد تخليه آب قابل استفاده در خاك به ترتيب T20، T50 و T80 و در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اصفهان به اجرا درآمد. تنش باعث كاهش معني‏دار وزن خشك(DM)، سطح برگ(LAI)، سرعت رشد محصول(CGR) و ميزان درجه روز-رشد(GDD) مورد نياز تا تمامي مراحل فنولوژيك شد و تنها تاثير ناچيز و غير معني داري بر سرعت اسيميلاسيون خالص(NAR) و سرعت رشد نسبي(RGR) داشت. با افزايش شدت تنش از T20 به T80 متوسط DM به ميزان 60 درصد كاهش يافت. بيشترين مقادير CGR در مرحله آغاز غنچه دهي، بيشترين LAI در 50% گلدهي و بيشترين DMدر مرحله 100% گلدهي مشاهده شد. تنش باعث گرديد تا وقوع هريك از مراحل فنولوژيكي در تيمار تنش شديد بين 100 تا 150 درجه روز-رشد زودتر از تيمار عدم تنش اتفاق افتد. مقادير DM در سال دوم (152 گرم در متر مربع) بيش از دو برابر سال اول (67 گرم در متر مربع) بود. با توجه به نتايج بدست آمده براي دستيابي به بالاترين ميزان توليد اين گياه در مزرعه شرايط بدون تنش رطوبتي و در مرحله 100 درصد گلدهي توصيه مي‏شود. همچنين پيشگيري از وقوع تنش در مرحله آغاز غنچه‏دهي بيشترين تاثير را در افزايش سرعت رشد محصول و عملكرد اين گياه دارد.

This study was conducted to evaluate the effects of water stress on growth indices and phenological traits of Thymus kotschyanus during 2010 and 2011 growing seasons. A field experiment was carried out with three irrigation regims (T20, T50 and T80 representing irrigation after 20, 50 and 80% soil water depletion, respectively) using a randomized complete block design with four replications at Experimental Station of Isfahan Agricultural and Natural Resources Research Center. Dry matter (DM), leaf area index (LAI), crop growth rate (CGR) and growth degree day (GDD) for each phonological step were decreased under water stress. DM in second year (152 gr m-2) was more than 2 times of the first year (67 gr m-2). The highest rate of CGR, LAI and DM were obtained at early blooming, 50 and 100% flowering stage, respectively. Phenological stages provoked 100-150 GDD under water stresses. DM was decreased 60% over increasing water stress from T20 to T80. The results suggested that for the highest yield production, 20% soil water depletion is recommended and harvesting should be done at fully flowering stage and prevention of water stress in early blooming stage is also recommended.