بحث تطبيقي نظريه شعر در آثار محمد حقوقي و مهدي اخوان‌ثالث

چكيده از ميان شاعران معاصر ايران، گروهي تنها شعر گفته اند و گروهي علاوه‌ بر سرايش شعر، نظريه‌پردازي نيز كرده اند. مهدي اخوان ثالث و محمد حقوقي، دو چهره برجسته نظريه پرداز، در ميان اين شاعران هستند. اين دو شاعر نوپرداز، افزون بر شاعري در حوزه نقد و نظريه شعر نيز آثاري را پديد آورده اند. هر دو شاعر بر مبناي رويكردي خاص، به اشعار ديگران پرداخته اند. گفته مي شود، اخوان با اينكه نوپرداز است و نيمايي، فخامت شعر فارسي را اصل مي داند و حقوقي بيشتر به ساختار مي انديشد. مسيله اين است كه نظريه كدام يك از اين دو شاعر با رويكردهاي شعر نو هماهنگ تر است. آنچه اين مقاله به دست مي دهد، معرفي اخوان ثالث به عنوان شاعري معنا گراست، شاعري كه از بين شاعران نيمايي، شيوه او بيش از ديگران به نيما نزديك است و آنچه او را از ديگر شاعران نيمايي متمايز مي كند توجه ويژه او به ادبيات كلاسيك است. سپس محمد حقوقي و پذيرش وي به عنوان منتقدي معتقد به ساختار است. او نمي‌كوشد تا معاني دروني اثر را آشكار كند، بلكه كوشش وي بر آن است كه سازه‌هاي يك متن را استخراج كند و به كمك مشخص كردن جزييات ساختماني شعر، خواننده را به شعر نزديك كند.

Abstract Poetry theorizing has a controversial history in Iran as well as in the world. But, theorizing for Iranian contemporary poems has been less attended. Among Iranian contemporary poets, some of them have only composed the poems, but some of them have theorized about poetry. Mehdi Akhavan Saless and Mohammad Hoghoughi are two prominent theorizer poets among all contemporary poets. Both of these two modernist poets have considered othersʹ poems based on specific approaches. It is said that although Akhavan is modernist and Nimaʹs follower, but he recognize nobleness of Persian poetry as an axiom while Hoghoughi thinks about structure. The main problem in this research is that which of these two poets theory is more coordinated with the modern poetry approaches. This research investigates these two theorizer poetʹs point of view in a comparative analytical approach. This research has concluded that Akhavan is a semantic poet and this manner is closer to Nima among other Nimaʹs followers, but his specific attention to classic literature distinguishes him from other Nimaʹs followers. In contrast, Hoghoughi is a critic structure believer. He is not trying to reveal inner meanings of the addressed writing, but his attempt is to extract the text structures, since he believes that the poem reader can realize the poetry better by its structure details. Key Word Poetry Theory, Modern Poem, Nimaian Poetry, Poetry Indices, Akhavan Saless, Hoghoughi