رابطه تحول كاركرد مرز با ارتقاي وضعيت پيراموني شهرهاي مرزي (مطالعه موردي: شهرهاي مرزي بانه و سقز)

The relation between transforming border’s function and improving peripheral status of border cities- case study: (Bane & Saghez border cities)

شواهد زیادی وجود دارد كه با گذشت زمان، مرزهای سیاسی بخش عظیمی از كاركردشان را به عنوان مانع از دست داده و تعاملات و همكاری­های میان مرزی به طور روزافزون از اهمیت بیشتری برخوردار می­شوند. در این حالت مرز به عنوان منطقه­ تماس، به فضایی كاركردی برای تبادلات و تعاملات اقتصادی_ اجتماعی فرامرزی تبدیل می­شود و اثرات مثبت خود را در مناطق و شهرهای مجاور بر جای می­گذارد. بنابراین این تحقیق با هدف تحلیل رابطه تحول كاركرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی بانه و سقز شكل گرفته است. بررسی این رابطه با استفاده از روش­های كمی_ پیمایشی و از دیدگاه دو گروه شامل فعالان تجارت میان مرزی و خبرگان و مسئولان محلی انجام شده است. گفتنی است كه برای وارد كردن بُعد زمان در مطالعه، در مرحله گردآوری اطلاعات میدانی براساس طرح پانل واپس­نگر اقدام شد. براساس یافته­های توصیفی تحقیق، كاركرد مرز در منطقه مورد مطالعه هم از دیدگاه فعالان تجارت میان مرزی و هم از دیدگاه خبرگان و مسئولان محلی، متحول شده است. نتایج آزمون t تك نمونه­ای نیز تأیید كننده همین مطلب است. در ادامه در بررسی متغیر وضعیت پیرامونی شهری، یافته­های تحقیق حاكی از بهبود و ارتقای شاخص­های وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی به ویژه از دیدگاه خبرگان و مسئولان محلی است. در پاسخ به سؤال اصلی تحقیق و بررسی رابطه تحول كاركرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مورد مطالعه، یافته­های تحلیلی تحقیق منتج از تحلیل رگرسیون نشان می­دهد كه ارتباط معناداری بین تحول كاركرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی مورد مطالعه وجود دارد. به طوری كه ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی با تحول كاركرد مرز از دیدگاه فعالان تجارت میان مرزی و خبرگان و مسئولان محلی به ترتبب دارای 50 و 51 درصد همبستگی است. علاوه بر این با استفاده از رتبه­بندی میانگین شاخص­ها در آزمون فریدمن مشخص شد كه از میان شاخص­های سازنده تحول كاركرد مرز، توسعه زیرساخت­های ارتباطی و كاهش فاصله اجتماعی_ فرهنگی با ساكنان آن­ سوی مرز مهمترین تأثیر را در تحول كاركرد مرز در منطقه مورد مطالعه داشته­اند.

There is a lot of evidence that political boundaries have lost a large part of its function as a barrier, and cross-border interactions and cooperation will increasingly become more important over time. In this case, the border operates as a contact area which is a functional space for exchange and socio-economic interactions; the border spreads its positive effects in its vicinity. The impact of borders is the key agent in the development of cities on or near them. Borders can either block or bridge the development and integration of different border areas. Understanding this barrier or opportunity affects how we conceptualize borders and their functions. This research studies the correlation between transforming border function and improving peripheral status of the border cities of Baneh and Saghez. Quantitative-survey methods were used to achieve the above aim. Using questionnaires data was collected from cross-border traders and prominent local figures and experts. To test the hypothesis, the result of 131 questionnaires of the cross-border traders and 49 questionnaires of the prominent local figures and experts were analyzed through Comparison of averages, One sample T-Test, Regression analysis, and Nonparametric Friedmanʹs Test. In addition, the sample size of the research was selected using snowball sampling and targeted methods. The results show that border function has changed from the perspective of the cross-border traders and prominent local figures and experts. According to the descriptive results, score for the changing role of border variability is higher than the theoretical median and the scores for constituent indicator of transforming border function that include reinforcement of legal-institutional capacity, development of transport infrastructures, facilitating the flow of cross-border exchange and decreasing socio-cultural distance are 3.06, 3.30, 2.56, and 3.07 respectively. The results also indicated that the peripheral status of the border cities has improved. According to the results, employment and income status, economic well-being, social security, political and social collaboration amongst people have improved. Furthermore, there is a significant correlation between transforming border function and peripheral status based on the Regression’s Test. This correlation is at medium level (0.50 and o.51 for cross-border trader and local elites and experts respectively). In addition, the results indicate that the constituent indicator of transforming border function have a different proportion in transforming border function. The results of the Nonparametric Friedmanʹs Test show that the development of transport infrastructures and the lessening socio-cultural distance has had a greater effect on transforming border function. Thus, as noted in the theoretical principles, improvement of the peripheral status of border cities and development of the border city area need border function (or border role) to be redefined and governments to alter their viewpoints – people in border regions adapt to local conditions. Elimination of long bureaucratic process in cross-border trade and traffic, stability and transparency of business rules, development of information and communication infrastructure will have positive ramifications in adjacent regions. Finally, based on the results, lower inhibitory effects at borders is a key factor in the development of border cities and regions.