بررسي تطبيقي گاروداي هندي و سيمرغِ مينياتورهاي ايراني (عهد صفوي)

The comparative study of the Indian Garuda with Simorgh in Persian Miniatures (Safavid era)

ايران و هند، از ديرباز دو تمدن كهن و غني محسوب مي‌شود كه خاست‌گاه‌هاي مشترك فرهنگي‌شان باعث شده تا نمادها، نشانه‌ها و رمز‌هايي هم‌سان براي نسل‌ها و عصرهاي پس از خويش، بجاي گذارد. بررسي اين اشتراكات فرهنگي و تمدّني به مدد جستار در نمادهاي بجا مانده از آن اعصار طلايي، هر جوينده‌اي را به رازهايي نهفته در بطن تاريخ هدايت مي‌كند. در نقاشي‌‌هاي ايران پس از اسلام، تصوير پرنده‌اي ديده مي‌شود كه از چشم‌انداز زيبايي‌‌شناختي، پرنده‌اي عظيم با بال‌هاي فراخ و رنگ‌هاي نيكو در ميان عناصر طبيعت است. اين پرنده كه سيمرغ ناميده مي‌شود، بي‌شك از مهم‌ترين بن‌مايه‌هاي اسطوره‌هاست كه در شعر و ادب و فرهنگ گذشته ما تجلّي بارز يافته است. «گارودا» در سنت ادبي - اساطيري هند همانند سيمرغ در فرهنگ ايران به «شهريارپرندگان» مشهور است؛ پرنده‌ايست از خدايان حيواني، تند پروازتر از باد و مركوب ويشنو كه از احترامي بسيار نزد هندوان برخوردار است. نقش سيمرغ و گارودا از جمله زيباترين نقوشي است كه به طرزي بسيار استادانه در تزيين بسياري از آثار هنر اسلامي دوره صفوي، بويژه نگارگري كار شده‌ است. اين مقاله سعي دارد به بيان نمادين نقش سيمرغ و گارودا كه در آثار نگارگري دوره صفوي تجسم يافته، بپردازد. بدين منظور در ابتدا گاروداي هندي به همراه مشخصات آن و پس از آن، سيمرغِ مينياتورهاي ايراني(عهد صفوي) به روش توصيفي مورد مطالعه قرار گرفته و در نهايت، براي تطبيق با يك‌ديگر سنجيده شده‌اند.

Ever since antiquity Iran and India were considered as rich ancient civilizations and their common cultural origin was the reason to leave behind symbols, signs and mysteries alike for later generations. The study of these common cultural characteristics by way of search for the surviving symbols from those golden era help to unveil mysteries hidden in the labyrinth of history. In Persian paintings after Islam, the striking image of a bird is seen. Aesthetically speaking this is a massive bird with gigantic wings and beautiful colors in the heart of nature called Simorgh, a major mythological motif clearly manifested in our poetry and literary culture of our past. Similarly Garuda in Indian literary tradition is the counterpart of Simorgh famous as “king of birds” is considered as one of the Gods of animal origin, flies faster than the wind and serves as the mount of Vishnu respected greatly by the Hindus. The image of Simorgh and Garuda are among the most beautiful images masterly employed in the embellishments of many works in the Islamic art particularly in paintings of the Safavid period. The purpose of this article is to explain the symbolic roles of these two birds in their respective cultures and then make a comparative study using a descriptive method to show their impact in the miniatures of the Safavid period.