مقايسه و تعيين مناسبترين فرمول شاخه خشكيدگي هيدروگراف براي مناطق مختلف كارستي غرب ايران

Comparison and Determining of best recession curve formula in different karstic regions of IRAN

منابع آب كارستي از مهمترين منابع آب شيرين به شمار مي‌روند. آناليز شاخه خشكيدگي هيدروگراف چشمه ها و رودخانه هاي كارستي يكي از معمول ترين روشهاي موجود براي تعيين خصوصيات (وضعيت آبدهي و مقدار ذخيره) آبخوانهاي كارستي است. در اين تحقيق براي بدست آوردن بهترين فرمول شاخه خشكيدگي هيدروگراف در مناطق كارستي، سه حوزه آبخيز خرسان، گاماسياب و زيمكان مورد بررسي قرار گرفتند. در اين حوزه‌ها 9 ايستگاه هيدرومتري در سه نوع كارست(درجات تكامل مختلف)، انتخاب و در هر ايستگاه با استفاده از شاخص معيار بارندگي ساليانه (SIAP) شش سال با وضعيت‌هاي آب و هوايي مختلف انتخاب گرديد. پس از تفكيك منحني-هاي خشكيدگي فرمولهاي مختلف بوسيني(1903)، مايلت(1905)، تابع هيپربوليك دروگ(1973)و تابع نمايي دوبل هورتون (1933)، برآنها برازش داده شد. ضرايب n در توابع هيپربوليك و نمايي دوبل به نحوي كاليبره گرديد كه دبي‌هاي برآورد شده بيشترين برازش ممكن را با دبي‌هاي مشاهداتي پيدا كنند. براي كاليبره كردن اين ضرايب علاوه بر روي هم انداختن هيدروگراف‌هاي برآوردي و مشاهداتي(روش ترسيمي)، از پارامترهاي آماري همبستگي و ميانگين مربعات خطا (RMSE) نيز براي تعيين مناسب‌ترين فرمول استفاده شد. بر طبق نتايج اين تحقيق در 22/72 درصد موارد تابع هيپربوليك مناسبترين رابطه براي شاخه خشكيدگي در مناطق كارستي مي‌باشد و ضريب تجربيn آن بين 5/1 تا 1/2 بدست آمد

Karstic water resources are of the most important fresh water sources. Analyzing recession curve of Karstic rivers and springs is one of the common methods for determining Karstic aquifer characterizations. In this survey for achieving the best formula of Karstic recession curve, in three selected watersheds (Khersan, Gamasiab and Zymkan), nine hydrometric gauges were selected and six index years in each station were chosen by using Standard Index of Annual Precipitation (SIAP). After separating recession curves, different formulae (Boussinesq (1903), Maillet (1905) ,double exponential function(Horton 1933) and Hyperbolic function (Drouge 1973)),were fitted to them. N coefficients were calibrated in Drouge and Horton equations by fitting estimated and observed discharges. Also we use RMSE and correlation coefficient. Results show that in 72.22% of the cases hyperbolic function is the best formula and its N coefficient is between "1.5 - 2.1".