ارزيابي ثبات و پايداري حاشيه رودخانه ارس با استفاده از شيوه A – Syst

Evaluation of Aras river margin stability by using A - Syst method

سالانه حجم زيادي از خاك كشورمان در اين منطقه مرزي رودخانه ارس بدليل سيلاب و طغيان‌هاي فصلي، تخريب يافته و با تغيير مسير رودخانه مذكور لاجرم از خاك كشور كاسته و به طرف مقابل افزوده مي‌شود. لذا در اين تحقيق ارزيابي ثبات و پايداري حاشيه رودخانه ارس با استفاده از شيوه A – Syst صورت پذيرفت، تا با شناخت وضعيت ثبات و پايداري واحد هاي مورد مطالعه، مناطق اولويت دار انجام طرحها و پروژه هاي تثبيت مشخص گردد. لذا با توجه به شرايط اكولوژيكي حاكم بر هر منطقه، شيوه هاي متفاوتي در شناخت وضعيت رودخانه و راهكارهاي تثبيت آن مي تواند مورد ارزيابي قرار گيرد. در اين تحقيق بدليل وجود شرايط خاص اكولوژيكي حاشيه رودخانه ارس از قبيل تاثير گذاري سد ميل در پايين دست رودخانه، جايگزيني گونه هاي مهاجم بجاي گونه هاي بومي منطقه (گز جايگزين بيد و صنوبر شده است)، اثرات انساني و دامي و غيره و بدليل اينكه در بين شيوه‌هاي ارايه شده نسبت به عوامل دخيل موجود در منطقه در شيوه A – Syst توجه بيشتري شده است، از اين شيوه براي اولين بار در ايران، جهت مطالعه وضعيت هر واحد استفاده گرديد. بدين منظور با بازديد اوليه ميداني و براساس عوامل پوشش گياهي(طبيعي – دست‌كاشت)، ميزان تخريب حاشيه رودخانه و عوارض طبيعي، منطقه مورد مطالعه به واحدهاي الف ، ب ، پ، ت و ث تقسيم شدند،در واقع در هر واحد شرايط خاصي از نظر عوامل مورد اشاره وجود داشت كه اين شرايط راهكار مديريتي خاص آن واحد را مي طلبيد و از تجزيه و تحليل فرم هاي تنظيمي، وضعيت هر واحد مشخص گرديد. نتايج پژوهش نشان داد كه حاشيه رودخانه از سد ميل تا اوزون تپه سفلي (واحد الف )، انتهاي عرصه جنگلكاري شده تا پاسگاه تازه‌كند(واحد ث ) و اسلام آباد قديم تا ابتداي عرصه جنگلكاري شده با گونه صنوبر (واحد پ ) داراي وضعيت خوب و اوزون تپه سفلي – اسلام آباد قديم ( واحد ب ) و ابتدا تا انتهاي عرصه جنگلكاري شده با گونه صنوبر( واحد ت) نيز از ديدگاه فرسايش كناري وضعيت متوسطي دارند.

Riparian zones are the zone of direct interaction between terrestrial and stream systems. Different methods are used to derive condition ratings, using subsets of variables collected within each component, but according to Aras river ecological condition, the A-Syst method is designed to survey the stream condition, it provides a ʹsnapshotʹ of the physical and environmental condition of streams. For this purpose, across the river the homogeneous stream sections are divided into A-E units. by using A-Syst method, an assessment of condition is derived for each homogeneous stream section. results indicated that the condition of unit B and D were medium, but other units were in good condition