مقايسه‌ تاثير دو روش بازتاب درماني و تمرينات كششي بر شدت سندرم پاهاي بي‌قرار در بيماران تحت درمان با همودياليز

Comparison the effect of two methods of reflexology massage and stretching exercises on the severity of restless leg syndrome among patients undergoing hemodialysis

مقدمه: سندرم پاهاي بي‌قرار يك اختلال حسي و حركتي نورولوژيك است كه به صورت تمايل شديد به حركت دادن پاها بروز مي‌كند. شيوع آن در بيماران تحت درمان با همودياليز بالا بوده و خطر مرگ و مير را در اين بيماران افزايش مي دهد. به علت عوارض درمان هاي دارويي در اين بيماران امروزه به روشهاي غير دارويي روي آورده شده است از اين رو اين مطالعه با هدف بررسي مقايسه‌اي تاثير دو روش بازتاب درماني و تمرينات كششي بر شدت سندرم پاهاي بي‌قرار در بيماران تحت درمان با همودياليز انجام شد. روش: اين مطالعه يك كارآزمايي باليني بود. بدين منظور از بين بيماران تحت درمان با همودياليز بيمارستان هاي منتخب شهر اصفهان كه از طريق پرسشنامه استاندارد تشخيص سندرم پاهاي بي قرار مبتلا به اين سندرم شناخته شده بودند با استفاده از جدول اعداد تصادفي 90 نفر كه داراي شرايط ورود به پژوهش بودند انتخاب و با استفاده از روش تخصيص تصادفي در سه گروه بازتاب درماني، تمرينات كششي و كنترل قرار گرفتند. مداخله بازتاب درماني و تمرينات كششي حين دياليز سه بار در هفته به مدت 4 هفته و هر بار به مدت 30 تا 40 دقيقه انجام شد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 18 و آزمون هاي آماري آناليزواريانس يك طرفه، t زوج و آزمون تعقيبي LSD صورت گرفت. يافته ها: درگروه بازتاب درماني و تمرينات كششي ميانگين نمره شدت سندرم پاهاي بي قرار نسبت به گروه كنترل تفاوت آماري معناداري داشت (P < 0/05). ولي بين ميانگين نمره شدت سندرم پاهاي بي قرار بين دو گروه بازتاب درماني و تمرينات كششي اختلاف آماري معناداري وجود نداشت (P > 0/05)، همچنين ميانگين تغييرات نمره شدت سندرم پاهاي بي قرار در دو گروه بازتاب درماني و تمرينات كششي به طور معناداري بيشتر از گروه كنترل بود (P < 0/05) اما ميانگين تغييرات نمره شدت سندرم پاهاي بي قرار بين گروه بازتاب درماني و تمرينات كششي با هم تفاوت آماري معناداري نداشت (P > 0/05). نتيجه گيري: نتايج نشان داد تمرينات كششي و بازتاب درماني هر دو شدت سندرم پاهاي بي قرار را كاهش مي دهد. بنابراين استفاده از اين دو درمان در اين بيماران توصيه مي شود.

Introduction: Restless leg syndrome is a sensory and motor neurologic disorder, which manifests as high tendency to move the legs. Its prevalence is high among the patients undergoing hemodialysis, and it increases the risk of mortality in these patients. Due to several side effects of medicational treatments, the patients prefer non-medicational methods. Therefore, the present study aimed to investigate the effect of two methods of reflexology massage and stretching exercises on the severity of restless leg syndrome among patients undergoing hemodialysis. Method: This is a clinical trial. Among the patients undergoing hemodialysis in selected hospitals in Isfahan, 90 qualified patients, diagnosed with restless leg syndrome through standard restless leg syndrome questionnaire, were randomly selected by random number table. They were assigned to reflexology massage, stretching exercises and control groups through random allocation. Reflexology massage and stretching exercises were conducted three times a week for 30-40 minutes for four straight weeks. Data were analyzed by one way ANOVA paired t-test and LSD post hoc test through SPSS 20. Results: There was a significant difference in mean scores of restless leg syndrome severity between reflexology massage and stretching exercises groups, compared to control (p < 0.05) , but there was no significant difference between two study groups (p < 0.05). Changes mean score of restless leg syndrome severity was significantly higher in reflexology massage and stretching exercises groups, compared to control group (p < 0.05), but it showed no significant difference between reflexology massage and stretching exercises groups (p > 0.05). Conclusion: Our obtained results showed that reflexology massage and stretching exercises can reduce restless leg syndrome severity. These two methods of treatment are recommended to the patients.