دجّال در نگاه احاديث فريقين؛ نماد و سمبل يا شخص معين؟

The World after Mahdy: a perspective from Islamic traditions (narrative

از ميان نشانه‌هاي آخر الزمان و علايم ظهور، موضوع دجّال از پردامنه‌ترين موضوعات در روايات فريقين است. در بين ويژگي‌هاي شخصي و پيراموني دجّال، موضوع نماد يا شخص بودن دجّال از چالش برانگيزترين مباحث به شمار مي‌رود. اين نوشتار با روش كتابخانه‌اي در گردآوري اطلاعات و شيوه اسنادي در استناد به منابع و روش توصيفي تحليلي در تجزيه و تحليل داده‌ها، اين مسيله را كه دجّال شخص انساني است يا نماد و سمبل براي يك جريان، بررسي كرده و به اين نتيجه رسيده است كه از سويي هيچ‌يك از ادلّه طرف‌داران نماد بودن دجّال قابل دفاع نيست و از سوي ديگر، برخي از دلايل طرف‌داران شخص بودن دجّال نيز غيرموجه است. با اين حال، بسياري از ويژگي‌هايي كه طرف‌داران نماد بودن دجّال براي اثبات ديدگاه خود ارايه كرده‌اند، از باب مجاز، از ويژگي‌هاي شخص دجّال به شمار مي‌آيد.

Among symptoms and signs of the End of Times, the discussion about Antichrist is one of the most controversial issues in the narrative of the two sects. Among the personal and surrounding characteristics of Antichrist, being symbolic or real is one of the most challenging issues regarding the Antichrist. The paper reviews the claims of both positions, and finds that although none of the arguments, either of the views of proponents or opponents of the reality view of Antichrist are untenable; on the other hand, some of the reasons proponents bring for reality of the antichrist are unwarranted. However, many of the reasons that opponents have offered to show Antichrist is only a symbolic character are in fact better matched with the known characteristics of the antichrist.