بررسي خوارق عادات يا خلاف آمد عادت‌ها در حماسه

The study of unlike habits or supernatural habits in epics

هم‌چنان‌كه مبالغه يكي از شرط‌هاي گريزناپذير توصيف صحنه‌هاي ميدان‌هاي جنگيست، خلاف آمد عادات يا خوارق عادات، نيز يكي از اركان اصلي شعر حماسي بشمار مي‌رود. خوارق عادات در اين مقاله، شامل نيروهاي آسماني، نيروهاي زميني، عوامل انساني و امور جادوييست و در شاهنامه فردوسي و چند اثر حماسه مذهبي، از جمله؛ حمله حيدريِ‌ باذل مشهدي، حمله حيدريِ‌ راجي كرماني، خاوران‌نامه و علي‌نامه، بررسي شده است. مضامين اين عنصر جدايي‌ناپذير حماسه، در شاهنامه فردوسي كه به تاثير از فرهنگ باستاني ايران سروده شده، پررنگ‌تر از مضامين مشابه در حماسه‌هاي مذهبيست. بسامد نيروهاي آسماني در حماسه‌هاي مذهبي، بيش‌تر از شاهنامه فردوسي، و برعكس بسامد نيروهاي زميني، عوامل انساني و امور جادويي در شاهنامه بيش‌تر از حماسه‌هاي مذهبيست.

As exaggeration is one of the inevitable devices in describing the warfare scenes, unlike habits or supernatural habits are the integral pillars of epic poetry. Supernatural habits in this paper consist of heavenly forces, earthly forces, human factors and magical affairs studied in Shahnameh and in several religious epics such as Heydari attacks of Bazel Mashhadi, Heydari attacks of Raji Kermani, Khavarannameh and Alinameh. The themes of this epic device are more pronounced in Shahnameh which was composed under the influence of the ancient culture of Iran than its counterparts in religious epics and in reverse, the frequency of earthly forces, human factors and magical affairs in Shahnameh are more striking.