بررسي جامعه شناختي رابطه دين و توسعه

مقاله حاضر با روش توصيفي_ تحليلي و با رويكرد جامعه شناختي به بررسي رابطه بين دين و توسعه پرداخته است. آنچه در اينجا مدنظر قرار گرفته، پاسخ به ابهاماتي است كه همواره در بحث رابطه بين دين و توسعه مطرح بوده و منجر به اختلافات فراواني در اين حوزه گرديده است. هر يك از نظريه پردازان ديني و اجتماعي، با توجه به زمينه فكري و تخصصي خود سعي داشته اند تا دين و توسعه را منافي هم و يا همسو با هم جلوه دهند. بدين ترتيب، سوالاتي كه در اين ميان مطرح مي شود اين است كه آيا دين با توسعه در تعارض و تضاد است يا اينكه با آن همسو و هم جهت است؟ آيا دين مي تواند عامل انحطاط و عقب ماندگي جوامع باشد؟ آيا سكولار شدن جوامع و به حاشيه راندن دين از زندگي روزمره، عاملي در جهت رشد و پيشرفت جوامع غربي است؟ آيا مي توان دين را في نفسه عامل رشد و توسعه جوامع دانست؟ يا شايد هم برداشتي كه جوامع در دوران مختلف تاريخي بنابرشرايط و مقتضيات موجود خود از دين داشته اند، منجر به پيشرفت و يا عقب ماندگي آنها شده است. در اين نوشتار تلاش شده تا با تحليل ديدگاه هاي جامعه شناساني چون ماكس وبر، كارل ماركس و هابرماس به اين سوالات پاسخ داده شود.