بررسي شناخت صفات انديشه ديني و فرهنگي در شهرهاي اسلامي (نمونه موردي شهر يزد)

شهر اسلامي نخستين بار در ربع اول قرن بيستم به يك موضوع جدّي تحقيقي تبديل شد. پس از آن مطالعات مختلفي صورت گرفت و مقالاتي در اين زمينه انتشار يافت. كه پژوهش حاضر با ماهيت توصيفي – تحليلي و روش تحقيق كتابخانه اي به بررسي موضوع صفات شهرهاي اسلامي-ايراني و توسعه فرهنگ در نمونه استان يزد پرداخته است. زيرا ارتباط دو طرفه اي بين صفات شهر اسلامي و توسعه فرهنگي وجود دارد. زيرا با ورود تجدد و مدرنيته شهرهاي اسلامي-ايراني از هويت و فرهنگ خود فاصله گرفته و يا به نوعي در يك استان تفاوت زيادي در زيرساخت فرهنگي در شهرها وجود دارد. كه نتايج تحقيق در نمونه استان يزد نشان داده است: چارچوبِ حاكم بر زندگي و حياتِ افراد سنتي در شهر اسلامي، ساختاري منطبق با قوانين شريعت است، اما انسانِ عالِم و هنرمند و صاحب فنّي خاص با تغيير و دخالت در بعضي اشكال و عناصري باعث تغيير هويت آن گرديده است. چون طرح شهر اسلامي در محدوده سنت و توسط مردمِ دست اندركار در معماريِ مستمرِ آن شكل گرفته است. كه در مقابل آن فضاي عمومي شهرهاي قديميِ اروپايي عمدتاً نمونه هاي قرون وسطايي كه داراي ساختِ پيچيده و درهمي بوده، چرا كه ناگزير به رعايت قدرت هاي مختلف و گوناگون حاضر در شهر نظير حكومتِ اسقفي، حكومت شهرداري، قدرت فرقه هاي مذهبي و اتحاديه هاي صنفي بوده است. كه با دخالت در شهر اسلامي ايراني به خصوص عنصر مسكن با كاهش كارايي و از بين رفتن هويت آن گرديده است. آنچه امروزه با عنوان بحران و ناهماهنگي فرهنگي در ساختار شهرهاي اسلامي از آن ياد مي شود، نتيجه اي است كه در پي گسست فرهنگي و تزريق مولفه هاي غير بومي به پيكره فرهنگيِ جوامع در دهه هاي اخير به وجود آمده است.