بررسي تطبيقي اسطوره آفرينش در كيش زرواني و اساطير بوميان استراليا

The Comparative Study of Creation Myth in Zarvan Cult and Myths of Australian Aborigines

اساطير آفرينش، بازتابي از اعتقاد انسان به آفرينش جهان، انسان و سرانجام آن هاست كه در باور كيش زرواني در ايران نيز نمود اين تفكر ديده مي شود. از آن روي كه انديشه خلقت جهان در ميان همه ملت ها نمود دارد، چنين به نظر مي رسد كه اسطوره آفرينش در دو فرهنگ ايراني و استراليايي داراي نقاط مشترك متعددي باشد. به منظور بررسي اين فرضيه برآنيم تا به مطالعه تطبيقي- توصيفي اسطوره آفرينش در اين دو فرهنگ مبادرت ورزيده شود و نمادهاي مطرح در آنها با هدف يافتن اشتراكات و تفاوت هايشان بررسي گردند. شباهت آشكار در دو فرهنگ، اعتقاد به نيرويي برتر است كه در ايران، "زروان" و ميان بوميان استراليا، نياكان اساطيري، "خواهران واويلاك" نام گرفته اند. بهره گيري از عناصر نمادين از جمله اشاره به "زمان بي كرانه" ديگر وجه مشترك آن هاست. بدان صورت كه زروان در زماني بي كرانه، "اهورامزدا" و "اهريمن" را آفريد. خواهران واويلاك نيز در "عصر روياها"، نمودي از زمان بي كران، جهان و موجودات آن را خلق كردند. در آيين زروان، به اهورامزدا و اهريمن به عنوان دو نيروي خير و شر كه نمود آن در مفرغ هاي لرستان ديده مي شوند و همچنين مار كه نيرويي اهريمني است، اشاره شده است. در اسطوره خواهران واويلاك، به نمادهايي چون مار و گودال آب مقدس اشاره شده كه در نقوش صخره اي و نقاشي هاي پوست درختي ديده مي شوند. همچنين مار، مار رنگين كمان، موجودي نيايي است كه جايگاه او در آسمان و هم در اعماق زمين در گودال آب مقدس است. زروان با بخشيدن "برسم" به اهورامزدا قدرت آفرينش جهان و موجودات را به وي مي دهد. اهورامزدا نيز آفرينش را به ياري "واي نيكو" و خواهران نيايي با "ابزار حفاري" يا "نيزه هاي سنگي" خلق مي كند. در دو اسطوره علاوه بر آفرينش جهان تاكيد بر زايش نيز شده است.

Creation myths reflect human’s belief in the creation of the world, human beings and their end whose manifestation can also be seen in the belief of Zarvan cult in Iran. Since the idea of world creation has manifestations among all nations, it seems that Creation myth in Iranian and Australian cultures has various common points. To investigate this hypothesis, the Creation myth is studied comparatively-descriptively in the two cultures and its symbols are also explored in order to find their similarities and differences. The clearest similarity between the two cultures is that both of them believe in a superior force which is called Zarvan in Iran and “Wagilag Sisters” among Australian aborigines. Another common feature of these cultures is that Zarvan created Ahuramazda and Ahriman in eternal time, and “Wagilag Sisters” created the world and creatures in “Dream Time” which is a manifestation of eternal time. In Zarvan cult, there are some indications of Ahuramazda and Ahriman as good and evil forces whose manifestations can be found in Lorestan metals, and snake as the force of Ahriman. Symbols like “snake” and “sacred water hole” are considered in the myth of “Wagilag Sisters” which are seen in rock engravings and bark paintings. In addition, snake, rainbow snake, is an ancestral being that lives in the heaven and underground in the sacred water hole. Zarvan gave the power of creation of the world and its creatures to Ahuramazda through Barsam. In turn, Ahuramazda creates the world by “Good Vayo” and “Wagilag Sisters” by sacred “digging sticks” or “stone spears. In these two myths, in addition to creating the world b irth is also emphasized