ارزيابي و نقد مغالطه‌هاي موجود در حوزه‌هاي هنر، معماري و شهرسازي

Islam, Science, Religious, Traditionalism, Modernism

فرهنگ مادی‌گرای معاصر غرب به دليل محروميت از كلام الهی و سنت معصومين سلام الله عليهم، در تبيين عالم و آدم دچار انحراف و گمراهی عظيمی گشته است. پيرو آن در تبيين مفاهيم، ساختار، مراحل، منابع و مبانی فرايندهای انسانی نيز تناقض‌ها و تعارض‌هايی در آن پديد آمده كه سبب شده در حوزه‌های علوم انسانی، فلسفه هنر، معماری و شهرسازی هرگاه از انسان و نظام ارزش‌های او سخن می‌رود، مغالطه‌های متعددی صورت گيرد. در بيشتر مواقع، چنين مغالطه‌هايی در استدلال‌های شبه روشنفكران غرب​زده و حتی استادان دانشگاه هم ديده می‌شود. اين مغالطه‌ها باعث مقاومت تعدادی از دانشگاهيان با رويكرد تحول و ارتقای علوم انسانی، قدرت‌نيافتن اجتهاد در نظريه‌پردازی‌های اصيل و اسلامی و نبود همكاری لازم در تهيه نقشه راه تمدن نوين اسلامی شده است. در مقاله پيش‌رو، مهم‌ترين اين مغالطه‌ها كه به‌ خصوص در زمينه‌های هنر، معماری و شهرسازی مطرح هستند، در 8 طرح تعارض بررسی شده​اند: 1. تضاد بين علم و دين 2. تضاد بين سنت​گرائی (تراديسيوناليزم) و تجددگرائی (مدرنيسم) 3. نفی رابطه اسلام و آثار مسلمانان همچون معماری و شهرسازی 4. تضاد بين رويكردهای نخبه‌گرايی و مشاركت‌گرايی 5. تضاد بين تقليد و خلاقيت 6. تضاد بين آرمان‌گرائی (ايده‌آليسم) و واقع‌گرائی (رئاليسم) 7. تضاد بين انسان​محوری (اُمانيسم) و خدا محوری (تئيسم) 8. تضاد بين جهانی يا بومی‌بودن. ازآنجا كه مبنای اعتبار در اين پژوهش عقل و نقل است، روش تحليلی برای فهم مدعيات و روش تفسيری و استدلالی برای تبيين و نقد ديدگاه‌ها به كار گرفته شده است. اين تحقيق با استناد به متون دينی و تحليل عقلی نشان می‌دهد كه تعارضات بيان‌شده از نگاه اسلامی، اعتباری ندارند. تعارض به خاطر تفسير غلطی است كه از يك يا دو بعد متعارض بيان شده است. همچنين، در پژوهش حاضر با ارائه 8 جدول پيشنهادی، مدل‌هايی راهگشا برای اين شبه تعارض‌ها پيشنهاد شده و احتمال می‌رود بی‌توجهی به اين مغالطات، مشكلات بسياری را در پژوهش‌های تخصصی به همراه داشته است.