هستي عقلي نفس و حدوث جسماني آن در انديشه صدرالمتالهين

The Intellectual Existence of Soul and its Physical Origination in Mulla Sadra’s Thought

صدرالمتالهين از سويي نظريه قديم بودن نفس را ابطال كرده و معتقد به حدوث نفس شده است و از سوي ديگر، بر اين باور است كه نفس، پيش از حدوث جسماني خود در اين دنيا، در نشيآت پيشين، داراي هستي و كينونت عقلي بوده است. در اين پژوهش برآنيم تا راه برون رفت از اين تنافي ظاهري ميان دو نظريه يادشده را در انديشه صدرالمتالهين بيابيم؛ چراكه خود صدرالمتالهين در موارد فراواني به طرح اين مسيله پرداخته و تاكيد كرده است كه هر كدام از اين دو نظريه، به اعتباري خاص، براي نفس، اثبات پذير است؛ به اين معنا كه نفس، به اعتبار كينونت عقلي خود، قديم است و در عين حال، از آن جهت كه نفس است و به عبارت ديگر، به لحاظ نحوه وجود تعلقي خود در نشيه دنيا، حادث به حدوث جسماني است.

Mulla Sadra has nullified the theory of eternity of soul, believing in origination of soul on the one hand, and holding that soul – in previous origin, before its origination in this world – enjoyed intellectual existence. In the present study, we attempt to find the way out of this seeming disparity between the two theories in Mulla Sadra’s thought. This is because Mulla Sadra has dealt with this issue on numerous occasions, stressing that each of these two theories, in a certain meaning, can be proved for soul. In other words, soul is eternal because of its intellectual existence, and at the same time, is originated with physical origination because of its very being soul and in view of its belonging to worldly origin.