اثر تلقيح با باكتري هاي حل كننده هاي فسفات و سطوح فسفر معدني بر خصوصيات رشد و عملكرد دانه در ارقام سويا (Glycine max)

Effect of Phosphate Solubilizating Bacteria and Different Levels of Mineral Phosphorous on the Growth and Seed Yield of Soybean Cultivars

به منظور مقایسه اثر باكتری های حل كننده فسفات و سطوح فسفر معدنی بر رشد و عملكرد سویا آزمایشی بصورت دو بار خرد شده در قالب طرح بلوك های كامل تصادفی در چهار تكرار در دشت ناز ساری در سال زراعی 92-1391 انجام شد. فاكتورهای مورد آزمایش شامل دو رقم سویا ساری و تلار به عنوان عامل اصلی و سه سطح مصرف فسفر (0، 50 و 100 كیلوگرم فسفر در هكتار) به عنوان عامل فرعی و چهار سطح تلقیح بذر سویا با باكتری های حل كننده فسفات شامل (شاهد، تلقیح با باكتری Pseudomonas fluorescens، تلقیح با باكتری Pseudomonas putida و تلقیح همزمان با هر دو سویه باكتری) به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد كه بیشترین عملكرد دانه (2/186 گرم در متر مربع) با مصرف فسفر 50 كیلوگرم در هكتار بدست آمد و با مصرف 100 كیلوگرم فسفر عملكرد دانه روندی نزولی پیدا نمود. مصرف سویه های باكتری عملكرد دانه را به طور معنی داری افزایش داده و بطوریكه عملكرد دانه از تیمار شاهد با 5/123 گرم در تیمار مصرف پزودوموناس پوتیدا به 160 گرم و در تیمار مصرف پزودوموناس فلورسنس به 2/168 گرم در مترمربع افزایش یافت. حداكثر عملكرد دانه (3/190 گرم در مترمربع) با مصرف توام هردو سویه باكتری بدست آمد كه با حداكثر تعداد غلاف در ساقه اصلی (87/40) و بوته (67/99) و حداكثر وزن صد دانه (61/20 گرم) در این تیمار همراه بود. بطوركلی بیشترین میزان عملكرد دانه تحت اثرات متقابل سه گانه در رقم تلار در فسفر 50 كیلوگرم در هكتار با مصرف باكتری پوتیدا (6/236 گرم در متر مربع) به دست آمد.

In order to investigate the effects of strains of Pseudomonas bacteria and levels of mineral phosphorous on the growth and seed yield of the soybean cultivars a study was conducted as split split plot format using the randomized complete block design with four replications. Two soybean cultivars such as Sari and Telar, three levels of phosphorous and four levels of inoculation with phosphate solubilizing bacteria were considered as sun and sub sub plots, respectively. Results showed that seed yield of the Telar cultivar (177.14 g m-2) was significantly higher than Sari cultivar (143.87 g m-2). The highest seed yield under the main influences of phosphorous (186.2 g m-2) belonged to the treatment of applying 50 kg h-1 of phosphorous and seed yield declined at 100 kg h-1 of phosphorous. It was also found that when seeds were inoculated with P. putida and P. fluorescens seed yield increased, compared to the control (123.5 g m-2), seed yield raised significantly (160 and 168.2 g m-2, respectively). By simultaneously inoculated with both the bacterial species maximum seed yield (190.3 g m-2) obtained which was accompanied by the maximum number of pods on the main stem (40.87), the highest number of pods per plant (99.67), and the largest 100–seed weight (20.61 g). Under the triple interaction effects of cultivar, phosphorous application, and bacterial inoculation, the maximum seed yield (236.6 g m-2) was obtained when seeds of the cultivar Telar were inoculated with P. putida and 50 kg h-1 of phosphorous were applied to the soil.