تأثير سطوح مختلف پتانسيل آب بر مراحل جوانه زني و گياهچه اي چهار رقم كلزا

Effect of Water Potential Levels on Germination and Seedling Growth ‎Stages of Four Canola (Brassica napus L.) Cultivars

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف پتانسیل آب بر مراحل جوانه¬زنی و گیاهچه ای چهار رقم كلزا، دو آزمایش جداگانه به صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با سه تكرار به صورت آزمایشگاهی در سال 1387 انجام شد. مؤلفه های جوانه¬زنی و خصوصیات مرحله گیاهچه ای چهار رقم كلزا در چهار سطح پتانسیل آب صفر (آب مقطر)، 2/0-، 4/0- و 6/0- مگاپاسكال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد كه بطور كلی اثر اصلی رقم، سطوح مختلف پتانسیل آب و اثر متقابل آن ها بر تمام صفات مرحله جوانه زنی معنی دار بود و وزن تر، خشك و طول ریشه چه و ساقه چه را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار دادند. با كاهش پتانسیل آب، درصد جوانه زنی بیشتر از سرعت جوانه زنی كاهش یافت. در مرحله جوانه زنی، ارقام اكاپی و هایولا به ترتیب از بیشترین و كمترین سطح تحمل به كاهش پتانسیل آب برخوردار بودند. ارقام، پتانسیل آب و اثر متقابل آنها بر وزن خشك ساقه و ریشه، نسبت كلروفیل a/b و میزان پرولین برگ در مرحله گیاهچه ای اثر بسیار معنی داری داشتند. با كاهش پتانسیل آب، نسبت كلروفیل a/b كاهش و میزان پرولین برگ به طور معنی داری افزایش یافت. به طور كلی نتایج نشان داد در مرحله جوانه زنی اكاپی برترین رقم بوده و بیشترین مقادیر صفات اندازه گیری شده را به خود اختصاص داده بود، ولی در مرحله گیاهچه ای، زرفام در اكثر صفات از بقیه ارقام برتر بود. چنین نتیجه گیری می شود تحمل به تنش خشكی در مراحل مختلف نموی كلزا متفاوت می باشد.

In order to evaluate the effects of water potential levels on germination and seedling growth of four canola cultivars, two laboratory experiments were conducted, using a factorial arrangement in a Completely Randomized Design with three replications during 2009. The factors consisted of four cultivars (Hayola, Zarfam, Okapi and Talaye) and four water potential levels (Zero, -0.2, -0.4, and -.06 MPa). In germination experiment results showed that the effects of cultivar, water potential and their interaction on germination percentage and rate; fresh and dry weight and length of radicle and plumule was significant. With reduction of water potential, germination percentage more reduce than germination rate. Okapi and Hayola had maximum and minimum tolerance to reduce of water potential, respectively. In seedling experiment results showed that cultivars, water potential and their interaction had significant effect on length of stem and root, dry weight of stem and root, a/b chlorophyll and leaf proline content. With reduction of water potential, a/b chl. and leaf proline content were increased. In general results showed, Okapi was tolerated cultivar to water stress in germination stage, but at seedling stage, Zarfam was superior genotype, so in different growth stage tolerate to water stress don’t a constant characteristic.