بررسي تحليلي عوامل بازدارنده توسعه كشاورزي در نواحي روستايي (مطالعه موردي: شهرستان خنداب، استان مركزي)

Analytical Factors Deterrent Agricultural Development in Rural Areas (Case Study: Khondab County, Markazi Province)

هدف: تحقيق حاضر عوامل بازدارنده توسعه كشاورزي روستاهاي شهرستان خنداب را درمقام معلول علل پيشين؛ يعني، نظام برنامه ريزي برخاسته از رفتار دولت در سطح كلان كشور مي داند؛ افزون براينكه از عوامل طبيعي نيز غافل نمي شود. روش: تكنيك به كاربرده شده براي انجام پژوهش حاضر روش اسنادي و پيمايشي (ميداني- پرسشنامه مصاحبه اي) است. 370 بهره بردار كشاورزي در 25 سكونتگاه روستايي شهرستان خنداب و 18 نفر از محققان و كارشناسان دانشگاهي حجم نمونه تحقيق را تشكيل مي دهند. يافته‌ها: نتايج به دست آمده از روش آنتروپي شانون نشان مي دهد سطح توسعه كشاورزي با ميانگين 030/0 پايين تر از حد ايده آل موردانتظار است. سطح توان طبيعي منطقه براساس مقياس ليكرت 64/3 مي باشد كه از ميانه نظري 3 بالاتر است. ميانگين مطلوبيت الگوي رفتاري دولت در محيط برنامه ريزي توسعه كشاورزي در طيف ليكرت 80/1 است كه در سطحي پايين تر از ميانه نظري تحقيق مي باشد. تاثير چنين رفتاري در ميانگين 019/0 شاخص هاي تعيين عملكرد برنامه ريزي توسعه كشاورزي قابل مشاهده است. دراين بين، مولفه هاي تاسيسات زيربنايي، آموزش و ترويج و جذب سرمايه از بانك هاي عامل به ترتيب با ضرايب همبستگي 491/0، 670/0 و 438/0 و سطح معناداري 000/0، 000/0 و 002/0 با ميزان توسعه كشاورزي ارتباط برقرار كرده اند كه اين رابطه نشان دهنده هدفمندنبودن سرمايه گذاري و مبتني بر كاركرد انحرافي دولت در عرصه اقتصاد است. اهميت اوزان شاخص هاي تنظيم ترتيبات قيمتي بازار محصولات كشاورزي در روستاهاي شهرستان خنداب با ميانگين 011/0 نشان از وضعيت نامساعد اين بعد دارد. اين درحالي است كه اهميت شاخص هاي تنظيم ترتيبات قيمتي بازار مبتني بر ميزان توسعه كشاورزي يكسان است. محدوديت‌ها/ راهبردها: نبود اطلاعات كافي و دسترسي نداشتن آسان به اطلاعات موجود در سازمان هاي مربوط. راهكارهاي عملي: روابط بين دولت و بهره برداران كشاورزي در يك نقطه اشتراك بايستي به تامين اهداف كلان توسعه كشور منجر شود و به موازنه اي فعال براي رشد اقتصادي در بخش كشاورزي برسد. اصالت و ارزش: بيشتر پژوهش هاي صورت گرفته درزمينه كشاورزي صرفاً به ساختار دروني روستا اكتفا كرده اند و در تبيين عوامل بيروني از خود ضعف نشان داده اند. دراين راستا، تحقيق حاضر به مبناي نظري دخالت دولت در فرايند توسعه كشاورزي به عنوان بخشي از اقتصاد كشور رجوع كرده است و كليد درك عوامل بازدارنده توسعه بخش كشاورزي را در ويژگي هاي نهادي دولت كه در سازوكارهاي يك اقتصاد سياسي خاص(خصلت رانتير دولت و اتكا به درآمدهاي نفتي) جاسازي شده است، نهفته مي بيند.

Purpose: This study considers deterring factors for agricultural development in rural areas of Khondab County as an arising effect of previous governmental officials; while natural factors cannot be ignored. Methodology: The research method of this study is the analysis of documents and surveys (questionnaires, field interview). The sample of the study consists of 370 farmers from 25 rural settlements in Khondab County and 18 are researchers and academic experts. Finding: The results show that Shannonʹs entropy method with an average level of agricultural development 0.030 was less than ideally expected. The natural performance level of the area is 3.64 on the Likert scale, which is higher than the median of three comments. The average of desirability behavior pattern of the government in agricultural development planning in Likert scale is 1.80 which is lower than the level of middle and theoretical research. The impact of such behavior on Agricultural Development Planning Performance indicators is obvious (0.019). In the meantime, infrastructure components, training and promotion and investment banks operating in sequence with correlation coefficients 0.419, 0.670 and 0.438 a significance level of 0.000, 0.000 and 0.002 with the agricultural development of targeted communication have shown that this relationship is not based on investment and diversion operation of government in the economy. The Arrangements of weights, measures the average market price of agricultural products in rural Khondab County (0.011), show the disadvantage of these dimensions. The importance of price regulation arrangements on agricultural development is the same. Research limitation: The limitation of this study is the lack of adequate information and lack of access to information in the respective organization. Practical implications: The mutual relations between the government and farmers should participate in one-point which lead to securing the countryʹs development goals and to enable a balance to achieve economic growth in the agricultural sector. Original/value: The majority of research studies done in the field of agriculture villages, relied solely on the internal structure and ignored the external factors. The present study considers the theoretical foundation of the government intervention in the development of agriculture as a part of national economy and finds the key factors hindering agricultural development in the institutional features embedded in the mechanisms of a particular political economy (character Rentier State and reliance on oil revenue).