بررسي شرايط الگوي سينوپتيكي حاكم بر وضعيت هاي وارونگي دماي بسيار شديد شهر تبريز

The Study of Synoptic Patterns Dominating on the Very Intensive Temperature Inversion in Tabriz

در اين تحقيق به بررسي وارونگي دماي شهر تبريز با استفاده از اطلاعات راديوسوند، نقشه اسكيوتي و نقشه هاي سينوپتيك، طي دوره زماني 2008- 2004 در مقياس روزانه، ماهانه و فصلي پرداخته شد. پس از بررسي داده ها، ابتدا روزهايي با شرايط وارونگي دماي ضعيف، متوسط، شديد و بسيار شديد مشخص شد و سپس الگوي سينوپتيكي نمونه هاي بسيار شديد، مربوط به يك روز قبل و يك روز بعد از اوج شدت وارونگي با استفاده از نقشه هاي سينوپتيك سطح زمين، 850 و 700 هكتوپاسكالي تحليل گرديد. نتايج تحقيق نشان داد كه ميان وقوع سيستم هاي پرفشار و وارونگي دماي بسيار شديد همبستگي معناداري وجود دارد. بدين معنا كه شدت وارونگي دما ارتباط مستقيمي با شرايط الگوي سينوپتيكي به ويژه استقرار سيستم هاي پرفشار در منطقه دارد. زماني كه سيستم پرفشاري به صورت مداوم در مقطع چند روزه در منطقه متمركز مي شود، شدّت وارونگي دما به اوج خود مي رسد. به دنبال آن با ورود يك سيستم كم فشار، وارونگي از بين مي رود. به عبارتي، عامل اصلي تقويت كننده وارونگي هاي دماي بسيار شديد، ناشي از تداوم سيستم هاي پرفشار است. سامانه پرفشار سيبري، پرفشار شبه جزيره عربستان و ريزش هواي سرد مديترانه سامانه هاي عمده اي هستند كه منجر به وقوع وارونگي دما مي شوند. نتايج نشان مي دهد كه با بررسي سيستم هاي سينوپتيكي كه منجر به بروز پديده وارونگي دما مي شوند و از طريق شناسايي الگوهاي حاكم بر آن مي توان وقوع وارونگي هاي دماي بسيار شديد را پيش بيني و الگوهاي منجر به آلودگي هوا را شناسايي كرد.

In this research we have studied Tabriz temperature inversion using radio-sound information, Skew-t maps and synoptic maps during the 2004-2008 period in daily and monthly scales. After reviewing the information and data at first days with weak, medium, and intense and very intense temperature inversion conditions were specified. Thereafter, the synoptic pattern of very intense and weak samples relating to three earlier days and two days after the peak of temperature inversion were analyzed using ground surface synoptic maps of 850 and 700 hp. The results indicate that there is a strong correlation between the occurrence of high pressure systems and the intense and very intense temperature inversion. In such a way that the intensity of temperature inversion has a straight relationship with synoptic pattern conditions especially the entrance of high pressure systems in the area. When the high pressure system in a stable condition is coming to the area in few-days scale, the intensity of temperature inversion is maximized. After the entrance of the low pressure cells, the temperature inversion is eliminated. Findings of this research have shown that with analyzing the synoptic systems that lead to the occurrence of temperature inversion and through the recognition of the patterns dominating over it, one can predict extreme temperature inversion. In addition, we can distinguish the patterns leading to the air pollution