جايگاه امور فرامادي در تحليل فتوحات مسلمانان در ايران

The Status of Heavenly Affairs in Analyzing the Muslims` Conquests in Iran

مسيله فتح ايران توسط مسلمانان، از مسايلي است كه هنوز ابعاد آن به‌طور كامل مورد بررسي قرار نگرفته است. پرسش‌هاي بسياري درباره اين فتوحات وجود دارد. يكي از پرسش‌ها چرايي سقوط زودهنگام دولت ساساني و نوع واكنش جامعه ايراني به اين مسيله است. اين نوشتار تلاش مي‌كند تا از منظري جديد موضوع را بررسي كند. مفروض اين نوشتار اين است كه در كنار عوامل سياسي و اقتصادي، نوعي از ذهينت‌سازي و باور عمومي در دو سوي ماجرا در چگونگي و سرعت فتوحات اثر داشته است. در اين نوشتار تلاش مي‌شود با خوانش دوباره متون تاريخي و با روش توصيفي ‌ـ تحليلي، فضاي ذهني كساني كه درگير فتوح بوده‌اند بازسازي شود؛ به‌ويژه، سويه ايراني، مورد توجه بيشتر قرار گرفته است و نشان داده مي‌شود كه چگونه باورهاي ماورا الطبيعي باعث انگيزه بيشتر يا كمتر در جنگ شده است.

The conquest of Iran by Muslims may be counted of those problems not being completely investigated. One may meet many questions in the field. One of the questions is the reason why of the early fall of Sassanid government and Iranians` confrontation with it. This study attempts to analyze this problem in a new perspective. The paper assumes that in addition to political and economic reasons, a kind of public mentality and belief on the two parties have had effects on the status and speed of the conquest. Re-reading the historical texts and using an analytico-descriptive method, the paper intends to reconstruct the mental attitudes of those involved in the conquest, although more attention has been paid to the Iranian part. It is shown that how metaphysical beliefs have generated more or less motivations in this event.