حديث صلح امام حسن(ع) (بررسي و تحليل پيشگويي رسول خدا(ص) از صلح ميان دو گروه بزرگ مسلمان)

The Hadith of Imam Hasan`s Peace (An Investigation on the Prophet’s Prediction from the Peace between Two Major Muslim Groups)

در ميان روايات، دسته‌اي از روايات يافت مي‌شود كه شامل صلح امام حسن(ع) از زبان پيامبر است كه در مجموعه‌هاي روايي اهل‌سنت به صورت گسترده انعكاس يافته است. براساس اين روايات، رسول خدا(ص) از صلح ميان دو گروه بزرگ از مسلمانان به‌وسيله امام حسن(ع) خبر داده است و اين پيشگويي در سال 41 هجري كه به «سال جماعت» شهره شد، به وقوع پيوسته است. در اين مقاله با هدف دستيابي به ميزان صحت و سقم اين روايت، ابتدا اسناد حديث و مسير نقل آن پيگيري شده و سرنخ و منشا حديث را در مجامع اهل‌سنت و راوي اصلي آن را حسن بصري (م. 110 ق) شناسايي كرده است. آنگاه با به كارگيري معيارهاي نقد متون، متن حديث مذكور، نقادي شده و آن را موافق انديشه‌ها و ايده‌هاي صلح‌گرا و صوفيانه حسن بصري يافته و به اين نتيجه رسيده است كه حديث يادشده افزايش و توسعه يافته و بخش‌هايي از آن مخدوش است.

There is a group of narrations including prediction of Imam Hasan peace by the prophet and they have been reflected widely in Sunnis’ narrative collections. According to these narrations, the prophet announced the peace made by Imam Hasan among two large groups of Muslims and this prediction was borne out in the year 41 AH being known as the congregational year. Aiming to achieve the accuracy of this narration, the paper initially seeks the hadith’s document and the direction of its quotation identifying that the hadith’s origin refers to the Sunni communities and its main narrator is Hasan Basri (D. 110 AH). Then, the hadith text is criticized by applying text criticism criteria and it is known to be in accordance with Hasan Basri’s peace-oriented and mystical thoughts and opinions. Finally, it is concluded that the mentioned hadith has been developed and some of its parts are distorted.