خانه كعبه سلول بنيادي در طراحي نيايشگاههاي مطلوب

رويكردهاي معاصر غربي به عالم و آدم و فلسفه هنر و خلق آثار معماري مبتني بر (مكاتب بشري و بريده از وحي الهي)، دچار بحران در معرفت شناسي و شكاكيت و نسبي گرايي در مجموع مباحث علوم انساني و از جمله معيارهاي حسن شناسي و زيبايي شناسي شده است. نتيجه چنين رويكرد هايي پوچ گرايي و هرج و مرج ( نيهيليسم و آنارشيسم ) در حوزه خلق آثار هنري و معماري مي باشد .مكتب اسلام ، مبتني بر ( كلام الهي و سنت معصومين ( س)) به عنوان مكتبي جامع و مانع ، خطا ناپذير و تكاملي با دو بال حكمت نظري و حكمت عملي خود، هم اصول فرازماني و فرامكاني ( راهبردي_ مفهومي) و هم ( راهكارهاي عملي) براي خلق آثاري شايسته انسان ارايه نموده است . در اين مقاله بطور خاص يك مصداق معمارانه كه با الهام الهي توسط پيامبر او حضرت آدم(ع) ساخته شده است، مورد ارزيابي و تحليل قرار مي گيرد.به نظر مي رسد همانطور كه مفاهيم نظري اسلام يعني (كلام الهي و سخنان معصومين-(س))گزاره هايي حقيقي و جامع و مانع و خطاناپذير تلقي مي شوند.مانند مفهوم حقيقي عبادت و نيايش ، مصاديقي نيز كه توسط معصومين (ع) ايجاد شده است. نظير خانه كعبه، علي رغم نسبي و اعتباري بودن كالبد آنها كه در عالم طبيعت تجلي يافته است ، اما از بعد عناصر ي نظير (ايده هاي هندسي –فضايي) و (نمايه ها –آرايه ها) كه نيمه مجرد هستند ، مي توانند براي همه زمان ها ، الهام بخش باشند. در اين مقاله مصداق فوق در سه محور مورد ارزيابي قرار مي گيرد: 1) مهمترين ويژگي هاي(تاريخي و محتوايي). 2) مهمترين ويژگي هاي(كالبدي و بيروني). 3) مهمترين ويژگي هاي( فضايي_هندسي و دروني). با توجه به مفهوم حقيقي عبادت و جهت و غايت تكاملي انسان ها كه از منظر اسلامي ، امري فطري و غير قابل تبديل و تحويل است، در نتيجه گيري اين مقاله و از منظر نگارنده ، خانه كعبه سلول بنيادي تلقي شده كه اولاً با الهام از راهبردها و راهكارهاي آن، مساجد اصيل دوران اسلامي ازبعد(ايده هاي فضايي _ هندسي ، آرايه ها و نمادها)طراحي و ايجاد شده است.دوماًراهبردها و راهكارهاي آن از ابعاد فوق معيارهايي براي ارزيابي مساجد شايسته و ناشايسته در اختيار ما مي گذارد كه مهمترين آنها سلسله مراتبي از بسترسازي در(سير از كثرت به وحدت)، (از صورت به معنا) ، (درونگرايي)، (سكون آفريني)، ( تمركز گرايي)، (جهت قبله ) ومناسب سازي فضا براي دو مولفه (سخنراني و نماز جماعت) است.

Abstract Western secular and divine departed approaches towards the world, Human being, art philosophy and creation of architectural pieces are facing serious crises in epistemology, skepticism and relativism in humanities issues as a whole, including criterions of aesthetics. Nihilism and Anarchism in the creation realm of art and architecture can be called as the result of such approaches. Islamic School, as a complete, comprehensive, infallible and evolutionary school based on divine inspirations and teachings of Immaculate, has used its theoretical and practical wisdom to present both strategic principles and practical solutions of creating human worthy pieces of art and architecture. Kaaba, as an architectural example which was built based on divine inspiration, by Prophet Adam, will be analyzed in this paper. Same as the concept of praise and worship, the theoretical concepts of Islam are considered as genuine, complete, comprehensive and infallible propositions. Despite the relativeness in its physical appearance in the natural world, the semi-abstracted aspects of Kaaba design, such as its spatial-geometrical ideas, arrays and symbols, can be inspiring in all times and places. The above mentioned architectural example will be analyzed through three aspects: 1. The most important historical and substantial features 2. The most important physical and external features 3. The most important spatial-geometrical and internal features Considering the true meaning of praise and evolutionary extremity of human as an Innate and inconvertible matter in Islamic view point, the conclusion of this paper has considered the House of Kaaba as a fundamental cell which has firstly, inspired the design strategies of noble Islamic Mosques from the aspect of spatial-geometry, arrays and symbols. And secondly, can offer clear criterions for the analysis of mosques. The most important of these criterions are having a gradation of creating basis for the movement through multiplicity to unity and through form to meaning, introspection, concentration, Qibla Direction and preparing the space for two objectives of lecture and public worship. Key words: Kaabe, Ttemple, Islamic Architecture, Wisdom of Islamic Art