نظارت همگاني و متقابل در نظام اسلامي (تحليل اصل هشتم قانون اساسي)

Public and Mutual Supervision in Islamic System (An Analysis of Principle no.8 of the Constitution)

اين مقاله در تحليل اصل هشتم قانون اساسي سه محور را مورد بررسي قرارداده است كه عبارتند از: 1. بررسي واژگان، 2. تحليل مفهومي 3. راهكارهاي اجرايي كردن اصل هشتم. در محور اول تعريف دقيقي از واژگان «دعوت به خير»، «معروف و منكر» (در فقه و حقوق) و «دولت» ارايه شده است. در محور دوم براي درك درست‌تر از اصل هشتم، اموري مانند رابطه امر به معروف و نظارت، حوزه‌هاي امر به معروف و نهي از منكر، تكليفي بودن نظارت همگاني، عموميت امر و نهي كنندگان، عموميت امر و نهي شوندگان، عموميت مصاديق امر و نهي و ابزارهاي نظارت مردم بر دولت مورد توجه قرار گرفته‌اند. محور سوم، نيم نگاهي به ذيل اصل هشتم داشته و تصويب سازماني هماهنگ‌كننده توسط مجلس شوراي اسلامي را لازمه اجرايي شدن اصل هشتم دانسته است؛ نهادي كه در مقام سياست‌گذاري، برنامه‌ريزي و نظارت بر انجام صحيح امر به معروف و نهي از منكر در جامعه مي‌باشد.

This article has analyzed principle no.8 of the Constitution from three aspects: 1-verbal analysis 2-conceptual analysis 3-ways to execute this principle. In first section a precise definition of "call to good", "good and evil" (both in law and in jurisprudence) and "government" have been presented. In second section to have a better understanding of principle no.8, issues such as the relation between "enjoining good" and supervision, fields of enjoining good and forbidding the evil, public supervision as an obligation, generality of who enjoin good and forbid the evil, generality of whom are called to good and are forbidden from the evil, generality of instances of commanding and forbidding and tools of public supervision over the government have been discussed. Third section takes a brief look at contents of this principle and suggests that parliament should ratify the establishment of a coordinating organization as a necessary step to execute principle no.8; an organization which is in charge of policymaking, planning and supervising accurate execution of enjoining good and forbidding the evil in society.