ارزيابي جاپاي بوم شناختي وسايل حمل و نقل شهري؛ رويكردي نوين به منظور برنامه ريزي حمل و نقل پايدار

Ecological Footprint Assessment of Urban Transportation; New Approach for Sustainability of Urban Transportation Planning)

            با گسترش مفهوم توسعه پایدار در سطح بین المللی، دانشمندان مدل‌های كمی و كیفی متعددی برای اندازه گیری توسعه پایدار جوامع و شهرها ارائه نموده‌اند. یكی از این شاخص‌ها كه توجه بیشتری را در سطوح آكادمیك، سیاسی و آموزشی به خود جلب كرده، ارزیابی جاپای بوم شناختی (EFA) است. رشد روز افزون جمعیت شهر ارومیه و در پی آن ازدیاد تعداد وسایل نقلیه درون شهری، مشكل حمل و نقل و ترافیك را به یكی از اصلی­ترین مشكلات این شهر تبدیل كرده است. هر چند در سال‌های اخیر در قالب طرح‌های توسعه شهری و نیز طرح جامع ترافیك تدابیری به‌منظور كاهش اثرات این مشكل صورت گرفته، اما تاكنون نتوانسته است موفقیت چندانی در این امر ایجاد كند. بنابراین در این پژوهش سعی شده است تا با روشی توصیفی- تحلیلی و با بهره­گیری از مطالعات كتابخانه­ای و اسنادی، و نیز با استفاده از مدل جاپای بوم شناختی میزان پایداری هر كدام از شیوه­های حمل و نقل شهری در شهر ارومیه مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان می­دهد كه بیشترین میزان جاپای بوم شناختی در شهر ارومیه مربوط به مینی‌بوس ­(0.00055هكتار) و كمترین مقدار نیز مربوط به موتورسیكلت (0.000016 هكتار) می­باشد. مقایسه میزان جاپای وسایل حمل و نقل شهری با مقادیر استاندارد نیز حاكی از آن است كه به جز اتوبوس، سایر شیوه­های حمل و نقلی شهر ارومیه از میزان جاپای بیشتری نسبت به استانداردهای جهانی برخوردارند.

Ecological footprint is an indicator that estimates the pressure of population and industrial processes on ecosystem by evaluating and determining energy and used materials in a city. This indicator has illustrated that both of the energy consumption and exploitation of resources that could be directly linked to any land uses in the city, region or country which can be evaluated. The centralization of services and facilities in Urmia made this city as capital of west Azerbaijan province and as one of the most important cities of the northwest of Iran that can provides services for this part of the country. This centrality can also increase population growth and it turns transportation and traffic issues to one of the main problems of this city. However in recent years in terms of the urban development plan and traffic general plans and with a special emphasis on public transportation, some policies has been taken that aim to alleviate this problem. Therefore, the main purpose of this study is to determine the sustainability amount of various modes of public transportation by means of the ecological footprint model In order to assess the level of sustainability in Urmia city.