بررسي روانشناختي تشبيه در سوره ي بقره

تشبيه يكي از پربسامدترين اسلوب هاي ادبي قرآن به شمار مي رود كه عمدتاً براي بيان مفاهيم انتزاعي بكار گرفته شده است؛ از آنجا كه اين اسلوب، مورد اهتمام بسياري از لغويان و بلاغيان بوده است؛ در اين جستار تلاش مي شود تا ابتدا رويكرد قدما پيرامون اين پديده و نگاه ناقدان معاصر به اين رويكرد، مورد بررسي قرار گيرد و برآنيم تا ضمن بررسي و نقد نگاه قدما به تشبيه، رويكردي ارايه دهيم تا در تحليل تشبيه در كنار توجه به تناسب و تطابق بيروني و حسي بين طرفين تشبيه، به بافت كلام و تناسب روانشناختي بين آنها نيز توجه شود چرا كه معتقديم هر واژه و هر جمله در كنار معناي لغوي خود، داراي ظرفيت عاطفي و هيجاني ويژه اي است كه از نظامي ورا نظام زبان بر اين نظام تحميل شده كه صفوي از اين نظام با عنوان نظام شناختي ياد مي-كند و آزگود (osgood) آن را معناي تلويحي (connotative meaning) مي نامد كه متاثر از بازخوردها و نگرش ها است. با بررسي اين رويكرد در سوره ي بقره دريافتيم كه گفتمان قرآن در بافت هاي گوناگون و با توجه به نوع مخاطب متفاوت است و تصاوير و واژگاني كه براي اين تصاوير انتخاب شده اند، ظرفيت هاي عاطفي و هيجاني بالايي دارند. يافته هاي پژوهش ضمن تاييد رويكرد ارايه شده، نشان مي دهد كه در تبيين تشبيهات قرآني نبايد نگاه جزيي و بريده از متن به آن ها داشت بلكه بايد آن ها را به بافت متن ارتباط داد و به ايفاي نقش و كاركردشان در ضمن ساختار عام يا تصوير كلي پرداخت.

Metaphor is the most frequent literary style in Quran that is applied mainly to express abstract concepts; Since this method has been used by many lexical and communicated; This paper attempt to examine this phenomenon and looking at ancient approach to contemporary critics of this approach and we intend to review and critique the views of the ancients to Metaphor, and present an approach to focus on Proportion and external and Intuitive adaptation between sides of the metaphor. Because we believe that every word and every sentence with its lexical meaning, also have emotional and affective disorder, which is beyond the capacity of a particular language structure imposed on it. Safavi says that system as cognitive system and Osgood calls it connotative meaning, which is influenced by the attitudes and perceptions. In this paper we attempt deal with the same approach in case studies of Surah Baqarah. With our review of this approach we found that the concepts of Sura Baqara are different due to various tissues and according to the type of audiences and also the Images and words that have been selected for these images, have high emotional and affective capacities.