غربال ارقام گندم نان براي قابليت انتقال مجدد، محتواي نسبي آب برگ و تنظيم اسمزي در شرايط تنش خشكي

Screening of Bread Wheat Genotypes for Stem Reserves Remobilization, Relative Water Content and Osmotic Adjustment under Drought Stress

خشكي يكي از مهم‌ترين تهديدهاي جهاني براي توليد گندم است. به‌منظور شناسايي صفات فيزيولوژيكي مرتبط با تحمل به تنش خشكي، تعداد 52 رقم گندم نان در دو شرايط عادي و تنش خشكي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه كشت شده و صفات مورد نظر اندازه‌گيري شدند. همچنين، در آزمايش گلداني تنظيم اسمزي اين ارقام در مرحله گياهچه‌اي بررسي شد. نتايج نشان داد ارقام استار و بزوستايا داراي بالاترين ميزان RWC (به ترتيب 79/0 و 78/0) بودند. تنظيم اسمزي در ارقام رسول و Unknown11 داراي بيشترين مقدار (به ترتيب 58/0 و 56/0 مگاپاسكال) بود. ارقام تيپيك، Unknown11 و آذر 2 پس از محلول پاشي با يديد پتاسيم كمترين كاهش را در وزن هزار دانه از خود نشان دادند (به ترتيب 8/4، 5/5 و 5/5 گرم). همچنين، ارقام دز، گاسپارد و MV-17 داراي بيشترين درجه نقره اي شدن برگ بودند و ارقام نيك نژاد، استار و كوهدشت تحت تنش خشكي قادر بودند بهتر از ساير ارقام برگ هاي خود را به حالت لوله اي درآورند و با تنش كم آبي مقابله كنند. تحت تنش خشكي ارقام البرز، زاگرس و اينيا زودرس تر و ارقام گاسپارد و كاسكوژن ديررس تر از بقيه ارقام بودند. در مجموع مي‌توان از ارقام كوهدشت، استار و بزوستايا به عنوان منابع ژنتيكي صفت حفظ آب در برگ در شرايط تنش خشكي براي اصلاح ديگر ارقام استفاده كرد. ارقام آذر 2 و Unknown11 را مي‌توان در تلاقي با ديگر ارقام براي اصلاح قابليت انتقال مجدد به كار برد.

Drought one of the most important global threats against bread wheat production. In order to identify physiological traits associated with drought tolerance, 52 bread wheat varieties were cultured under two normal and drought stress condition in a randomized complete block desigen with three replications. RWC (in three independent times), leaf rolling, leaf silvering, days to flowering, days to maturity and stem reserve remobilization were investigeted. Also in a pot experiment osmotic adjustment of the varieties were measured at seedling stage. varieties Star and Bezostaya had the highest RWC (0.79 and 0.78, respectively). Osmotic adjustment in Rasol and Unknown11 were highest (0.58 and 0.56, respectively). Varieties Tipik, Unknown11 and Azar2 showed the least decrease in thousand grain weight after spraying with KI (4.8, 5.5 and 5.5, respectively). Also varieties Dez, Gaspard and MV-17 have the highest degree of leaf silvering and varieties Niknejad, Star and Kohdasht under drought stress were able than the other varieties bring their leaves to form a rolling and cope with water deficit. Under drought stress, Varieties Alborz, Zagros and Inia were observed premature than the other varieties and Gaspard and Kaslojen varieties were observed late mature than the other varieties. Altogetehr varieties Kohdasht, Star and Bezostaya can be used as genetic resources for leaf water retention under drought stress condition for imjproving other varieties. Also as Azar2 and Unknown11 had highest amount of thousand grain weight under normal condition and simoultanously showed high ability in stem reserves remobilization they can be selected as parents in crosses for improving these traits.