نقش فتوسنتز سنبله و افشانه كردن ايندول استيك اسيد (IAA) بر عملكرد دانه و اجزاي آن در دو رقم گندم نان طي تنش خشكي انتهاي فصل

The Role of Spike Photosynthesis and Foliar Application of IAA on Grain Yield and its Components of Two Wheat Cultivars in Late Season Drought Stress

تنش خشكي يكي از عوامل اصلي كاهش توليد محصولات زراعي است. با توجه به نقش بخش?هاي مختلف گياه، به‌ويژه فتوسنتز سنبله، در پركردن دانه و نقش تنظيم كنندگي اكسين در شكل گيري عملكرد دانه، آزمايشي به منظور بررسي سهم اين عوامل در شكل گيري عملكرد دانه به صورت اسپليت پلات-فاكتوريل در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 90-1389 در مزرعه تحقيقاتي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه رازي كرمانشاه روي دو رقم گندم مرودشت و پيشتاز اجرا شد. با توجه به نتايج به دست آمده، اعمال تنش خشكي پس از گرده افشاني سبب كاهش عملكرد دانه و وزن هزار دانه شد ولي روي تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه بارور و نابارور و طول سنبله تاثير نداشت. تنش خشكي به طور متوسط موجب كاهش 7/25 و 6/22 درصد عملكرد دانه و وزن هزار دانه ارقام مورد بررسي شد. در بين ارقام از نظر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنبلچه بارور و نابارور و طول سنبله اختلاف معني داري وجود داشت. همچنين، تنش رطوبتي موجب كاهش بيشتر عملكرد دانه رقم مرودشت (8/31 درصد) نسبت به رقم پيشتاز (7/18 درصد) گرديد. رقم پيشتاز با سنبله? بزرگ تر داراي عملكرد دانه بيشتري در شرايط تنش خشكي بود. فتوسنتز جاري سنبله نقش مهمي در پركردن دانه دارد به طوري كه در شرايط بدون تنش، سهم آن 5/42 درصد و در شرايط تنش كم آبي پس از گرده افشاني 8/23 درصد بود. افشانه كردن ايندول استيك اسيد نتوانست از ميزان كاهش عملكرد دانه طي حذف فتوسنتز سنبله بكاهد، كه اين امر نشان دهنده اهميت فتوسنتز سنبله در افزايش عملكرد دانه است.

The Role of Spike Photosynthesis and Foliar Application of IAA on Grain Yield and its Components of Two Wheat Cultivars in Late Season Drought Stress