بررسي اثر الگوي پيوند از دور درياي شمال - خزر بر نوسانات بارش هاي پاييزي مناطق غرب و شمال غرب ايران

Investigation on North Sea-Caspian Teleconnection Pattern Effect on Autumn Rainfall Fluctuations in West and Northwest Regions of Iran

در اين پژوهش رابطه بين بارش هاي پاييزي ايستگاه هاي منطقه غرب و شمال غرب كشور با الگوي پيوند از دور درياي شمال-خزر در يك دوره آماري 29 ساله (2005-1977) مورد محاسبه و تحليل قرار گرفته است. نتايج حاصل از تحليل همبستگي بين شاخص الگوي پيوند از دور درياي شمال-خزر و بارش هاي پاييزي ايستگاه هاي منطقه غرب و شمال غرب كشور نشان داد كه فاز مثبت الگوي پيوند از دور درياي شمال-خزر با دوره هاي افزايش بارش و فاز منفي آن با دوره هاي كاهش بارش از حد نرمال همراه است. ارتباط نسبتاً خوبي بين بارش پاييزي منطقه غرب و شمال غرب كشور با شاخص الگوي پيوند از دور درياي شمال-خزر مورد محاسبه قرار گرفت. اين ارتباط با ضريب همبستگي معني دار 31/0 در فصل پاييز براي متوسط ايستگاه هاي مورد مـطالعه محاسبه گرديد. در بررسـي ماهانه بالاترين ضريب هـمبستگي بارش ماهانه ايستگاه ها و شاخص الگوي درياي شمال-خزر در ماه دسامبر با ضريب همبستگي 52/0 مورد محاسبه قرار گرفت. با توجه به ضرايب همبستگي مورد محاسبه، بارش ايستگاه خوي، بيشترين تاثيرپذيري را از الگوي پيوند از دور درياي شمال_خزر نشان مي دهد. اين مطالعه ثابت كرد كه علاوه بر الگوي پيوند از دور رايج و متداول انسو كه تاثيرات آن بر بارش پاييزي قبلاً مورد تاييد محققان قرار گرفته، الگوي جديد پيوند از دور درياي شمال-خزر نيز از الگوهاي تاثيرگذار بر نوسانات بارش و وقوع دوره هاي مرطوب و خشك پاييزه شمال غرب و غرب ايران مي باشد.

In this research the relationship between autumn precipitation rate in north west and western region stations of Iran and north Caspian sea teleconnection pattern in a time period of 29 years (1977-2005) have been calculated and analyzed. Results of the Pearson correlation analysis between the Northern Caspian sea pattern (NCP) index and North West and western regions autumn precipitation rates showed that in Positive phase of NCP autumn rainfall is increased from normal limit and in negative phase the rainfall is decreased. A relatively good linking between the northwest and west regions’ fall rainfalls with NCP was calculated. The signficance coefficient was calculated 0.31 for autumn long term mean rainfall of studied stations. The monthly correlation analyzes calculated indicated the highest correlation between monthly rainfall of stations and the NCP in December with an 0.52 correlation coefficient. Results also showed that Khoy station was affected more from NCP. This study established that In addition to the ENSO, common pattern of the effects on the autumn rainfall was previously approved and new NCP also affected rainfall fluctuations and autumn wet and dry spells occurrences in northwest and west regions of Iran.